IMG&72

członków gminy, ale nie biorą oni aktywnego udziału w jej życiu. Międzynarodowa społeczność żydowska także nie wykazała szczególnie wielkiej solidarności z pozostającymi przy życiu mieszkającymi w Krakowie Żydami. Przede wszystkim dlatego, że działalność wielu organizacji koncentruje się z założenia w miejscach, gdzie gminy są nadal bardziej liczebne. Fundacja Nis-senbaumów nie spełniła składanych obietnic, a wręcz przyczyniła się do degradacji wartości kulturowych dzielnicy. Fundacja Laudera od drugiej połowy lat 90. prowadziła w Krakowie działalność edukacyjną, pozwalając min. młodym osobom odkryć i lepiej zrozumieć swe żydowskie korzenie, w 2004 roku zaprzestała jednak działalności w Krakowie. W tej sytuacji krakowska gmina musi liczyć sama na siebie, koncentrując się na opiece społecznej i wspieraniu własnych członków. Prowadzi min. jedyną w Krakowie stałą koszerną kuchnię ze stołówką, dokonała remontu mykwy przy Synagodze Tempel oraz oficyn przy Synagodze Kupa, w których ma się znajdować mały dom spokojnej starości. Dru- 393 gim obszarem działań gminy jest zarząd odzyskanymi w latach 90. nieruchomościami, w szczególności synagogami oraz kirkutami nie tylko w Krakowie, ale w wielu miejscach na terenie Małopolski. Kongregacja przejęła min. wiele cmentarzy żydowskich w Małopolsce, np. w Zakopanem na Bachledzkim Wierchu, w Nowym Targu, Wadowicach, Bobowej, Bieczu, Nowym Sączu, Tarnowie i Bochni, a także synagogę w Bobowej i ruiny synagogi w Grybowie. Ich utrzymanie we właściwym stanie jest dużym wyzwaniem i obciążeniem finansowym.

Edyta Gawron uważa, iż żydowska społeczność w Krakowie nie wykorzystała szansy, jaka powstała po 1989 roku. „W sferze materialnej Gmina Wyznaniowa Żydowska uzyskała wiele, natomiast nie udało się skoordynować działań znających na celu restaurację żyda religijnego i kulturalnego wśród Żydów. Odrodzenie pamięci o kulturze żydowskiej miało miejsce w Krakowie głównie za sprawą nie-Żydów i przy pomocy Żydów z Izraela i Diaspory"⁴⁰¹. Jeśli chodzi o ściśle religijną działalność, na co dzień na potrzeby kultu gmina wykorzy-