Tak, jak w przypadku wszystkich umów, których treść nie pozwala kwalifikowanie ich w ramach jednej z kodeksowych umów a szczególnie tych umów. w których na treść umowy składają się zobo*,^ nia stron o niejednolitym pod względem prawnym charakterze, posiuij?* staranne i wyczerpujące zredagowanie treści umowy.
Umowa o prace projektowe zawierana z projektantem jest umową ^ co oznacza. Ze będzie ona wykonana prawidłowo tylko, gdy wskazany w Jj cel będzie zrealizowany. Umowa la jest także umową wzajemną. poni^J do lej umowy analogicznie stosuje się przepisy dotyczące umowy o dz^ Należy przy tym zwrócić uwagę na fakt, iż w obowiązującym prawie wskazania, ze prawa i obowiązki stron tej umowy powinny być w sytuacji sobie równe.
Jako rodzaj umowy o dzieło, umowa o prace projektowe jest umową oj, płatną, to znaczy, że za swoje dzieło projektant na prawo zażądać wyjiagm. dżenia. Nie można jednak wykluczyć sytuacji, w której projektant zrzeknie ^ przysługującego mu wynagrodzenia.
1133. Prawne i administracyjne obowiązki projektanta
Uwaga o obowiązku stosowania się przez uczestników procesu budowlanego do postanowień ustawy - Prawo budowlane, bez względu na treść zawartej unio*) z inwestorem (ewentualnie inwestorem zastępczym), odnosi się oczywiście także do projektanta. Projektanta nie zwalnia od tego nawet wola jego klienta, który domaga się rozwiązań odmiennych od tych, jakie wynikają z treści przepisów. W kontekście administracyjno-prawnych obowiązków projektanta, podstawowe znaczenie ma treść art. 20 ustawy - Prawo budowlane. Obowiązki projektanta na etapie projektowania zostały omówione w rozdziale 4.
Ustawa - Prawo budowlane przewiduje dwa zasadnicze uprawnienia projektanta w trakcie budowy, których nie można go pozbawić:
• uprawnienie do wstępu na budowę,
• uprawnienie do dokonywania wpisów do dziennika budowy, dotyczących realizacji budowy.
Uprawnienia te zapewniają projektantowi możliwość prawidłowego wykonywania czynności nadzoru. Jeżeli chodzi o wpisy do dziennika budowy, w dwóch przypadkach projektant ma prawo żądać wstrzymania robót budowlanych, tj. gdy:
• istnieje możliwość powstania zagrożenia,
• roboty wykonywane są niezgodnie z projektem.
113.4. Przedmiot umowy o prace projektowe w budownictwie
Przepisy prawa nie definiują pojęcia projektu ani dokumentacji projektowej. Nie określają także tzw. stadiów dokumentacji projektowej ani w zakresie ich
rewnictwa. ani w zakresie ich zawartości. Pojęcia projekt oraz dokumenta-• projektowa bywają używane w różnych kontekstach znaczeniowych fjaJeżności od tego, do jakiego etapu procesu inwestycyjnego się odnoszą. J okresie niezbędnej dokumentacji projektowej, o której jest mowa w usta-_ prawo budowlane, jest wyłącznie projekt budowlany. Wykonanie rfojektu budowlanego jest podstawą do uzyskania pozwolenia na budowę. Wynika to z założenia ustawodawcy, że zakres niezbędnej dokumentacji projektowej powinien być wyznaczony przez inwestora, w zależności od rodzaju planowanych robót budowlanych. Gdyby bowiem projekt budowlany, podlegający zatwierdzeniu w decyzji o pozwoleniu na budowę, był nadmiernie rozbudowany i zawierał zbyt dużą ilość szczegółów, w trakcie realizacji przedsięwzięcia budowlanego niemożliwe albo znacznie utrudnione byłoby poprawianie projektu.
Zauważyć należy, że aktualne regulacje prawne mogą spowodować rozbieżności w rozumieniu pojęć projekt oraz dokumentacja projektowa. Od pojęcia projektu, w rozumieniu ustawy Prawo budowlane, należy odróżnić dokumentację projektową w znaczeniu tradycyjnym, całościowym., Tak pojmowana dokumentacja projektowa obejmuje nie tylko projekt budowlany, ale także projekt wykonawczy, projekt technologiczny, projekt zabezpieczenia przeciwpożarowego czy też projekt zagospodarowania terenu. Zamieszczenie w treści umowy zbyt ogólnych sformułowań, bez dodatkowego, szczegółowego wykazu dokumentacji projektowej, stanowiącej przedmiot umowy, może doprowadzić do zarzutów inwestora o nienależytym wykonaniu umowy.
Obok typowej dokumentacji projektowej, w zakresie umowy zawartej z projektantem znaleźć się mogą tzw. opracowania przedprojektowe oraz dodatkowe usługi wykonywane na zlecenie inwestora, m.in.: analizy przedprojektowe, opracowania niezbędne do uzyskania decyzji o warunkach zabudowy, opracowania geodezyjne. Elementy te czasem pojawiają się w treści umowy z projektantem. Na ogół jednak, jednostka projektowania nie jest w stanie wykonać wszystkich tych prac samodzielnie, występując w tym zakresie jedynie w charakterze pośrednika. W odniesieniu do tych prac zmienia się prawny charakter zobowiązania projektanta, który działając jako zleceniobiorca, nie ponosi odpowiedzialności za efekty starań rzeczywistych wykonawców prac przedprojektowych. Jednocześnie wynagrodzenie należne projektantowi za ten etap może stać się w przeważającej mierze wynagrodzeniem za świadczenie usług.
113.5. Pojęcie projektu budowlanego
Pojęciem projekt budowlany posługuje się ustawa Prawo budowlane i tylko w odniesieniu do tego projektu, który jest podstawowy elementem dokumentacji projektowej związanej z daną inwestycją i podlegającym zatwierdzeniu w decyzji o pozwoleniu na budowę. Ustawa zawiera zasadnicze wskazania. Ustawodawca zastrzegł przy tym. że zakres i treść projektu budowlanego
114
115