IMG(97 (3)

Ryc. 20.2. Schemat drenażu żylnego sutka

porowaty

filtr

czołu, zmniejsz ■ .czby zrazików i płatków, zagęszczenie tkanki łączni ,. .1 ■ okresie menopauzy torbielowate rozszerzenie przewodów mlecznych.

Zmiany degenctacyjnc (zwyrodnienie włóknisto-torbie-lowate, zwane tez potocznie mastopatią), które przejawiają się masywnym zwłóknieniem części lub całego gruczołu z licznymi, różnej wielkości torbielami, są najczęstszymi stanami patologicznymi sutka u kobiet.

Nowotwory niezłośliwe i złośliwe mogą wywodzić się zarówno z tkanki gruczołowej, jak i z podścicliska. Rak sutka naciekający duże przewody mleczne może się objawiać krwistą wydzieliną z brodawki lub przez skrócenie przewodów mlecznych doprowadzić do wciągania brodawki, a nawet otoczki. Rak rozwijający się obwodowo może powodować skrócenie więzadełek Coopera i wciąganie skóry w rzucie guza, co często jest pierwszym widocznym objawem raka.

20.1.1.1.

Ukrwienie sutka

Około 60% gruczołu, głównie kwadranty przyśrodkowe i część centralna, zaopatrzone jest przez gałęzie sutkowe wewnętrzne tętnicy piersiowej wewnętrznej. Około 30% gruczołu, głównie kwadrant górny zewnętrzny, zaopatrywane jest przez gałęzie sutkowe boczne (od tętnicy piersiowej bocznej). Mniejszą rolę odgrywają gałęzie tętnicy pier-siowo-barkowej, boczne gałęzie tętnic międzyżebrowych 111—V, tętnicy podłopatkowej i tętnicy piersiowo-grzbieto-wej.

Żyły zbiegają się w tkance podskórnej. Pod otoczką tworzą splot podotoczkowy. Odpływ krwi z gruczołu odbywa się żyłami biegnącymi równolegle do tętnic.

Znaczenie mają tu trzy główne układy żylne:

*    układ żyły piersiowej wewnętrznej - największy splot żylny drenujący sutek przez żyły przeszywające do żył ramienno-głowowych;

*    układ żyły pachowej drenujący oprócz sutka także mięśnie piersiowe i ścianę klatki piersiowej;

*    żyły międzyżebrowe II—IV z rozgałęzieniami do żył kręgowych.

Droga żylna odgrywa istotną rolę w szerzeniu się przerzutów RS w płucach, kościach, mózgu, wątrobie oraz innych narządach bezpośrednio lub poprzez połączenia głównych pni chłonnych z układem obu kątów żylnych (ryc. 20.2).

20.1.1.2.

Drenaż chłonny sutka

Około 97% chłonki z sutka odpływa do węzłów pachy, pozostałe 3% drenowane jest do węzłów piersiowych wewnętrznych. Ze względu na zastawki w naczyniach przepływ chłonki ma charakter jednokierunkowy. Chłonka przedostaje się z przestrzeni międzykomórkowych do ślepo zakończonych włosowatych naczyń limfatycznych. Kapila-ry limfatyczne uchodzą do zbiorczych naczyń chłonnych, a te z kolei do węzłów chłonnych. Naczynia zbiorcze doprowadzające przekazują swą zawartość do zatoki brzeżnej węzła, a następnie do zatok rdzeniowych pomiędzy ośrodkami rozmnażaniu. Układ kanałów wewnątrz węzła chłonnego uchodzi następnie do odprowadzającego naczynia chłonnego, które dołącza do tętnicy i żyły we wnęce węzła.

Chłonka może również przedostawać się bezpośrednio z zatoki brzeżnej do naczynia odprowadzającego. Z onkologicznego punktu widzenia węzeł chłonny nie stanowi ani filtru zatrzymującego wszystkie napływające wraz z chłonką komórki nowotworowe, ani kanału chłonnego przepuszczają-*« cego wszystkie komórki. Węzeł zachowuje się jak porowaty filtr zatrzymując więlrezość, ale nie wszystkie komórki nowotworowe (ryc. 20.3).

Tę pozornie prostą sytuację komplikuje fakt istnienia dwu głównych typów stosunków anatomicznych pomiędzy naczyniami chłonnymi a węzłami:

■    gdy chłonka z naczynia doprowadzającego przedostaje się do węzła chłonnego, skąd po przefiltrowaniu uchodzi do naczynia odprowadzającego (wariant klasyczny);

■    gdy naczynie limfatyczne biegnie po powierzchni węzła lub przez węzeł, nie opróżniając jednak do niego swojej zawartości.

Wynika stąd, że nie zawsze pierwszy węzeł na drodze spływu chłonki musi zawierać komórki nowotworowe, co tłumaczy zjawisko fałszywie ujemnych wyników biopsji węzłów wartowniczych. Teoria węzłów wartowniczych zakłada, że cała chłonka z guza przepływa przez jeden węzeł

kanał

chłonny

Ryc. 20.3. Schemat przepływu chłonki z komórkami nowotworowymi przez węzeł chłonny