IMGA66 (4)

Ryii 5.6. Kultury hydro-aeroponiczne stosowane w Niemczech

Dzięki hydro-aeropomce możliwe jest zwiększenie wykorzystania objętości ogrzewanych pomieszczeń produkcyjnych. W zachodnich Niemczech spotyka się uprawę pomidora w winidurowych rurach kanalizacyjnych (rys 5.6) ustawionych pionowo w formie kolumn wysokości ścian bocznych szklarni, tj. do 3.2 m. W rurach co 50—60 cm. co najmniej w 3 rzędach, wycięte są otwory, w które wkłada się bryłę korzeniową rozsady. Na szczycie każdej rury znajduje się prysznicowa końcówka instalacji rozprowa* dzającej pożywkę. W ten sposób w każdej rurze korzenie uprawianych roślin znajdują się stale pod prysznicem z pożywki. Niezawodność działania urządzeń nawadniających musi być w tym systemie jeszcze większa niż w metodzie CKP. W uprawie pomidora stosuje się odmiany specjalnie przeznaczone do tej technologii, tj. karłowe, samokończące. tworzące zaledwie kilkanaście Mc< 13 -5 kwiatostanów. Rozsadę umieszcza się w kolumnach z jednym lub dwom kwitnącymi kwiatostanami. W zalążności oc warunków świetlnych uprawa trwa 8-10 tygodni. W ciągu roku w naszej strefie klimatycznej możliwe jest uzyskanie do pięciu cykli uprawy. W zależności od wysokości kolumn liczba roślin przypadająca na 1 m² szklarni może być w porównaniu z uprawą płaską podwojona lub potrojona, dzięki czemu osą ga się plony 60—80 kg z1 nr w ciągu roku

5.8. Produkcja rozsady

5.8.1. Przedsiębiorstwa produkcji rozsady

Produkcja warzyw pod osłonami jest cors

bardziej specjalizują się dziedziną. Jest to związane z optymalnym wykorzystaniem powierzchni szklarni, urządzeń technicznych oraz wiedzy dotyczącej uprawy poszczególnych gatunków. Podobnie jak w kwiaciarstwie istnieją, głównie w Holandii i zachodnich Niemczech, gospodarstwa specjalizujące się wyłącznie w produkcji rozsady i sadzonek. Przedsiębiorstwa te zajmują się produkcją rozsady warzyw do uprawy pod osłonami o każdej porze roku oraz do uprawy potowej.

Produkcja rozsady jest w dużym stopniu zmechanizowana, a liczne etapy tego procesu są zautomatyzowane, jak np. tłoczenie doniczek z podłoża organicznego, napełnianie podłożem paleto-doniczek, siew nasion, nawadnianie, nawożenie i sterowanie czynnikami środowiska.

Holenderska firma Visser, oprócz różnych typów pojedynczych maszyn przeznaczonych do produkcji rozsady, wytwarza automatyczne linie do tego celu. np. Block-o-Matic. Linia ta może tłoczyć z odpowiedniego podłoża organicznego doniczki o różnych wymiarach, ustawiać je w znormalizowanych skrzyń-ko-paletach i obsiewać. Wydajność linii wynosi około 380 skrzynko-palet na godzinę, niezależnie od wielkości doniczek i rodzaju wysiewanych nasion, tj. od 22 000 do 75 000 sztuk na godzinę (tab. 5.2).

Skrzynko-palety. ustawione na linii jedna na drugiej w odpowiednie stosy, są odwożone transporterem do komór kiełkowania ze sterowaną temperaturą i wilgotnością powietrza. W dniu pojawienia się pierwszych wschodów skrzynko-palety przewożone są do mnożarek z ogrzewaną podłogą i tam rozstawiane. Skrzynko-palety z doniczkami, do których wysiano nasiona bardzo szybko kiełkujące, np. ogórka czy warzyw kapustnych, transportowane są wprost do mnożarek. Rozsada do uzyskania wielkości handlowej pozostaje w skrzy-nko-paletach i w nich dostarczana jest odbiorcom.

Tabela 5.2. Wielkości doniczek tłoczonych na linii Block-o-Matic

Wymiary u podstawy w cm	Wysokość w cm	Liczba doniczek w skrzynko-•palecie
3x3	do 6	198
4x4	do 7	140
5,5x53	do 7	60

5.8.2. Rozsady z minibryłą korzeniową

Inną technologią, prowadzącą do bardziej efektywnego wykorzystania pomieszczeń ogrzewanych, jest produkowanie rozsady z tzw. minibryłą korzeniową. Ma ona kwadratową podstawę o długości boku 18—27 mm i wysokości 40 mm, co daje objętość 13—16 cm³ (Lanckow 1987). Taką samą objętość mogą mieć również mini-bryły korzeniowe w kształcie ściętego stożka (doniczki).

Mini-bryły korzeniowe do produkcji rozsady dla kultur hydroponicznych wykonuje się przez wypełnienie zagłębień w paletach podłożem organicznym z dużą ilością torfu wysokiego lub kłaczkowatą wełną mineralną (granulatem). Doniczko- lub skrzynko-palety wykonane są z różnego typu tworzyw sztucznych Produkuje się również papierowe doni-czko-palety, przybierające po rozłożeniu kształt plastra węzy pszczelej. Doniczko-palety mają znormalizowane wymiary, najczęściej 600 x 500 x 50 mm. Palety przeważnie obsiewa się nasionami otoczkowanymi. Mogą być one zastosowane na liniach produkcyjnych, np. na linii Block-o-Matic.

Rozsada warzyw ciepłolubnych z mini--bryłą korzeniową jest przynajmniej raz przesadzana za pomocą taśmowych przesadzarek do 8—12-centymetrowych doniczek, 15—20-ce-ntymetrowych cylindrów z PCW lub odpowiednio dużych kostek z wełny mineralnej (rys. 5.7).

Rozsady z mini-bryłą korzeniową warzyw przed- lub poplonowych, takich jak sałata, kalarepa, pietruszka naciowa, szczypiorek, są sadzone za pomocą odpowiednich maszyn bezpośrednio na miejsce stałe.

Rozpowszechnia się również połowa uprawa warzyw z rozsady z mini-bryłą korzeniową, sadzonej za pomocą specjalnych zestawów maszyn. Ze względu na bardzo znaczące zmniejszenie nakładów pracy ręcznej i małe ilości podłoża na jej wyprodukowanie, dotyczy to nie tylko gatunków warzyw powszechnie uprawianych z rozsady dla przyspieszania zbiorów, lecz również takich jak: seler korzeniowy i naciowy, por. cebula, majeranek. Jeśli warzywa te mają odpowiednio zwięzłą bryłę