240 Warzywa nepowatc
10.2.1. Znaczenie gospodarcze
Warzywo to było uprawiane już przed kilkoma tysiącami łat zarówno we wschodnioaz-jatyckim kręgu kulturowym, jak i w basenie Morza Śródziemnego. U nas w uprawie pod osłonami rzodkiew zajmuje znacznie mniejszy powierzchnię niż rzodkiewka. Wynika to głównie z nieco dłuższego okresu wegetacji, a także z braku tradycji spożywania rzodkwi. Przyczyny jest również możliwość dość długiego przechowywania w okresie zimowym rzodkwi z uprawy w polu.
Występuję jednoroczne i dwuletnie formy rzodkwi. Do uprawy pod osłonami, ze względu na długość okresu wegetacji, nadaję się wytycznie odmiany pochodzyce od formy jednorocznej. Uprawa rzodkwi pod osłonami, w pomieszczeniach ogrzewanych i nie ogrzewanych, jest warta rozpowszechnienia dla wzbogacenia naszego stołu w wartościowe pod względem odżywczym warzywo spożywane głównie w okresie, kiedy podaż świeżych warzyw jest znacznie ograniczona. W porównaniu z rzodkiewkę rzodkiew daje dużo większy plon z jednostki powierzchni, bo 5,0—6,5 kg z 1 m1 przy okresie uprawy trwającym zaledwie o 2—3 tygodnie dłużej-
Wartość biologiczna rzodkwi oceniana jest wyżej niż rzodkiewki, zwłaszcza pod względem zawartości wapnia, sięgajycej 70 mg% (wg innych autorów nawet 230 mg%), żelaza — 1.0 mg*/* oraz licznych glikozydów olejku gorczycznego (11.5 mg%), które nadają rzodkwi specyficzny, nieco piekący smak. Rzodkiew jest również od wieków cenionym produktem wchodzącym w skład diety stosowanej przy schorzeniach serca, woreczka żółciowego, wątroby, w niektórych rodzajach anemii i przy reumatyzmie stawowym.
10.2.3. Czynniki wzrostu i ich regulacja w pomieszczeniach
Wymagania rzodkwi dotyczące temperatury i światła sy bardzo podobne do rzodkiewki, z ty różnicy, że rzodkiew reaguje szybszym wzrostem na nieco wyższy temperaturę gleby lub podłoża. Dlatego przy bardzo wczesnej uprawie rzodkwi na zbiór w marcu korzystnie wpływa ogrzewanie środowiska, w którym rozwija się korzeń i zgrubienie, do temperatury 15°C.
Wymagania wodne rzodkwi sy duże. Optymalna wilgotność gleby lub podłoża przez cały okres uprawy powinna wynosić 70—80% ppw. Niedostatek wody powoduje łykowatość zgrubień oraz ostry, piekący i nieprzyjemny smak. Nadmiar wody hamuje wzrost i wywołuje procesy gnilne włośników, żółknięcie liści i ich zagniwanie u nasady. Optymalna wilgotność względna powietrza wynosi 70—80%. Przy uprawie wiosną w nie ogrzewanych szklarniach lub tunelach foliowych występujące sporadycznie nocą ujemne temperatury do —3—4°C nie niszczą ani nie uszkadzają roślin, lecz mogą spowodować szybkie wybijanie w pędy kwiatostanowe. Utrzymywanie się przez kilka dni temperatury poniżej 10°C (w dzień) opóźnił zbiory o 1—2 tygodnie. Przy zmiennej pogodzie należy szklarnie, a zwłaszcza tunele foliowe, dokładnie wietrzyć, aby zapobiegać nadmiernej wilgotności powietrza. Gdy w godzinach popołudniowych panuje wysoka temperatura zaleca się zraszać rośliny oraz zwiększać wilgotność powietrza przez zalewanie wodą przejść czy też zamgławianie szklarni.
,01. Terminy uprawy rzodkwi
szklarnie umiarkowanie ogrzewane
szklarnie umiarkowanie ogrzewane szklarnie i tunele podgrzewane* szklarnie i tunele nie ogrzewane, zimne skrzynie inspektowe lub wędrowne
31 an av >n c; | |||
Siew |
Zbiór |
Okres irwtnis uprawy od lie- | |
micugc/tydzicó |
| wu do zbioru | w tygodniach | ||
XII/2 |
m/2—3 |
12—13 |
a |
1/2 |
111/4—1V/1 |
U—12 |
8 |
H/2—11/4 |
lV/3—V/1 |
10—8 | |
11/4—111/2 |
V/l—V/4 |
S—7 |
VUl/4—lX/2 X/2—Xll/2
*—li
Miejsce uprawy
todMi »P“wy
ty***
szklarnie i tunele nie ogrzewane i podgrzewane1 skrzynie inspektowe
10.2.5. Wymagania pokarmowe i potrzeby nawozowe
bodkisw może być uprawiana we wszyst-łich pomieszczeniach ogrzewanych i nie tęrwwanych jako przedplon pomidora, pap-ryti, ogórka i jako poplon po tych samych ptunkach.
W pomieszczeniach ogrzewanych i nie igumanych. zwłaszcza w tunelach folio-«jCh, może być uprawiana współrzędnie tnuudy. np. z pomidorem lub papryką, ale sadzi się 2—4 tygodnie wcześniej, pozos-mńjąc miejsce na sadzenie rozsady rośliny głównej.
Terminy uprawy przedstawiono w tabeli IM.
nawożenie kompostami, torfem niskim, węglem brunatnym. Unikać należy natomiast nawożenia obornikiem, który potęguje występowanie śmietki i pogarsza smak rzodkwi. Minimalna głębokość uprawy gleby wynosi 20 cm.
Przy uprawie w ziemiach ogrodniczych lub podłożach organicznych, o grubości warstwy 20 cm. optymalna zasobność w łatwo przyswajalne składniki mineralne jest podobna jak w uprawie rzodkiewki. Rzodkiew wymaga jednak nawożenia poglównago. która wykonuje się w 3—4 tygodniu uprawy, w zależności od wyników analizy chemicznej. stosując albo mieszankę wieloskładnikową w dawce 3—6 kg na 100 mł. albo tylko nawozy dwuskładnikowe, np. saletrzak. saletrę potasową lub fosforan amonu. Nawożenie poglówne dobrze jest stosować w postaci roztworu o stężeniu 0,5—1% dwukrotnie. a u odmian o nieco dłuższym okresie wegetacji nawet trzykrotnie, w odstępach dwutygodniowych.
Rzodkiew ma wyższe wymagania pokarmowe niż rzodkiewka, chociażby z powodu oytszego przyrostu masy liści i zgrubień Oo uprawy rzodkwi nadają się gleby tejue. lecz zasobne w próchnicę, o uregulowanych stosunkach powietrzno-wodnych 'Odczynia zbliżonym do obojętnego. Jeśli w programie nawożenia organicznego w da-"ym pomieszczeniu przewidziane jest nawodnie przed uprawą rzodkwi, powinno to być
* - Ufrm wmrzyw pod arionami
W doborze odmian wymienione są jedynie dwie wczesne odmiany rzodkwi, które nadają się do uprawy pod osłonami. Są to' Ostergrus Biała i Ostergrus Różowa, obie o wydłużonym stożkowatym kształcie.
I możliwością zabezpieczenia przed spadkiem temperatury poniżej 0“C. np. przez stosowanie nagrzewnic ^gsTCh, elektrycznych i in.