IMGC81

Część n

FI >kOO*<OW*NIK MIKROSTRUKTUR SPOŁECZNYCH ...................................... jlj

JACEK SZMATKA

Procesy i reguły działania struktur socjometrycznych................................

BARBARA MIKOŁAJEWSKA

„Ochronna" wspólnota i tożsamość jednostki. Wybrane fragmenty B. Newman z:

Protective Communilies and PersonaI Identity......................................Ig5

ZBIGNIEW BOKSZAŃSKI. ANDRZEJ PIOTROWSKI. MAREK ZIÓŁKOWSKI

Socjolingwistyczna teoria Basila Bernsteina .......................................195

ANNA GIZA

Więź społeczna i orientacje poznawcze: grupowy poziom konstytucji i kodu językowego ... 199 JANUSZ MUCHA

Kultura dominująca jako kultura obca. Mniejszości kulturowe

a grupa dominująca we współczesnej Polsce .......................................207

EDMUND WNUK-LIPIŃSKI

Małe grupy w ladzie monocentrycznym...........................................223

JACEK WÓDZ

Perspektywy badań jakościowych nad zjawiskami patologii społecznej .................231

JÓZEF STYK

Wartości środowiskowe........................................................241

TOMASZ NAWROCKI

Funkcjonowanie grup odniesienia w społeczności lokalnej............................243

IZABELLA UGNOWSKA

Młodzieżowy Ruch na Rzecz Przeciwdziałania Narkomanii. „Monar" jako przykład demedykalizacji problemu narkomanii w Polsce....................................251

BARBARA LEWENSTEIN. MAŁGORZATA MELCHIOR

Anomia. wspólnota, autonomia — wokół badań nad ruchem oazowym...................265

JADWIGA CZAJKOWSKA

Ugrupowania JSatan" (socjologiczna analiza kontrkultury i jej niektóre uwarunkowania) . - -277

Słowo wstępne

W nauce znajomość teorii jest punktem wyjścia i warunkiem koniecznym jej uprawiania. Podejmowanym wysiłkom badawczym przyświecają również ambicje wniesienia wkładu teoretycznego. Zarówno na początku, jak i w końcowej fazie pracy naukowej musi być obecna teoria i świadomość potrzeby odnoszenia się do niej badaczy. Studiowanie zagadnień mikrostruktur społecznych obejmuje poznawanie teorii socjologicznych. Sporo miejsca zajmuje w nim również zapoznawanie się z pracami badawczymi, poświęconymi szczegółowym problemom konkretnych grup społecznych. Niemniej jednak mikrosocjołogia jest subdyscypliną o zasadniczo teoretycznych walorach. Uwypukleniu istoty teorii, roli podstaw teoretycznych oraz orientacji poznawczych służy tekst wprowadzający do antologii. POmszam w nim szereg kwestii podstawowych w mikrosocjologii. takich jak kryteria wyodrębnienia obszaru badawczego, założenia ontologiczne dotyczące mikrostruktur społecznych oraz zasady postępowania wyjaśniającego. Systematyczne poznawanie mikrosocjologii powinno wyposażyć studenta nie tyle w zasób gotowej wiedzy odnoszącej się do różnorodnych małych grup występujących we współczesnym społeczeństwie polskim, ile ukształtować umiejętność rozpoznawania zjawisk w kategoriach socjologicznych, dokładniej zaś w perspektywie oddziaływania struktur społecznych skali mikro. Przyswojenie tych umiejętności pozwoli następnie na samodzielne zdobywanie wiedzy o konkretnych grupach społecznych.

Socjologiczne ujęcie danego empirycznego fragmentu rzeczywistości społecznej oznacza jego skonceptualizowanie. Każdorazowo zawiera ono określone rozumienie grupy oraz struktury. Często intuicyjnie przyjmujemy lub też nie do końca u.świadamiamy sobie owe pierwotne kategorie organizujące nasze ujmowanie rzeczywistości społecznej. Zadaniem „wprowadzenia” jest wyjaśnienie tych kwestii.

W istocie chodzi tutaj o uzmysłowienie podstaw teoretycznch socjologicznego oglądu i badania mikrostruktur społecznych. Wyodrębniłam dwa zasadnicze nurty w mikrosocjologii, tzn. podejścia: strukturalne oraz interakcyjne, w obrębie których kształtują się ujęciu społecznej tożsamości jednostki. Każda z tych orientacji jest