IMGD68

PIOTR SKERIS

Pojęcie „grupy odniesienia^M’

Dokonajmy obecnie syntetycznego zestawienia proponowanych w literaturze kryteriów wyróżnianiu grup odniesienia celem prześledzenia implikacji, jakie nipsj one dla badań. Nie jest naszym celem ustalanie ..słusznego" rozumienia terminu, gdyż przy obecnym stanie wiedzy ważniejsze jest śledzenie prawidłowości w zakresie wspólwystępowania zjawisk i ich stopniowe uogólnianie aniżeli włączanie rzeczywistości w przyjęty schemat pojęciowy. Brak ostrych granic przedmiotu badań nie pozwala tym samym na traktowanie teorii grup odniesienia jako teorii konkurencyjnej do innych, wyznacza raczej ognisko zainteresowań. |...|

Kryterium interakcji z grupą. Jeśli będziemy rozważać funkcję kształtowania norm i standardów ocen jednostki przez środowisko zewnętrzne, pojawi się pytanie o charakter tych oddziaływań. Stosunkowo najwięcej wiadomo o procesie oddziaływań w grupie przynależności jednostki. Procesy socjalizacji i kontroli społecznej zapewniają znaczne podobieństwo standardów grupowych i jednostkowych. Bezpośrednie interakcje sprzyjają ich ustawicznemu dostosowywaniu się. Jest to jednakże tradycyjne pole rozważań socjologicznych i teoria grup odniesienia nie wnosi tu zasadniczo nowego sposobu widzenia. Niemniej jednostka należy nie do jednej, ale całego szeregu grup. Wówczas uzgodnienie standardów jest procesom hardziej złożonym, ule nadal mieści się w zakresie analiz dotychczas przeprowadzanych. Dopiero gdy przedmiotem interakcji są inne grupy niż własnej przynależności, ujawnia się nowy. wskazany przez Mcrtona. aspekt orientowania się ku odmieaajnir standardom. Są to wszystko jednakże oddziaływania rzeczywiste, skierowane bezpośrednio na jednostkę przez realnie istniejących członków grup. Tymczasem posuwając się wzdłuż kontinuum coraz bardziej rozrzedzających się interakcji można napotkać rozważane w kategoriach grup odniesienia oddziaływanie grup pośredniej tylko styczności z jednostką¹, np. za pomocą środków masowego przekazu hibatfttg z otoczenia jednostki', gdzie oddziaływanie to transmitowane jest za paśrednkttMg

* Ttoria pup nilnitumu. RW KUL, Lublin 1970. s. 22—2U.