IMGv56

I cele ćwiczenia słuchu to: lepsze rozumienie języka mówionego,, ssybsze opanowanie posługiwania się językiem przez dziecko i jego rozwój w kierunku normalności; lepsza wymowa dziecka w znaczeniu wyrazistości głosu, artykulacji i rytmu: większa możliwość korzystania H szkolnych przedmiotów nauczania; lepsze przystosowanie społeczne i emocjonalne ",

li podstawowe zasady metody akupedycznej ” to: wykrycie uszkodzenia słuchu we wczesnym dzieciństwie (po urodzeniu); zaopatrzenie w dwa aparaty słuchowe dla zapewnienia maksymalnych warunków wyrównania potencjalnych możliwości słyszenia; zapewnienie pełnych warunków umożliwiających wykorzystanie przez dziecko z uszkodzonym słuchem zachowanych resztek słuchu. Nawiązuje się tu do koncepcji sprzężenia zwrotnego Norberta Wienera, a więc uwzględnia:

—    zasadę podejścia un Lsensoryczn ego w celu rozwoju -percepcji słuchowej, wykorzystanie wzroku nie jest już konieczne w związku. 1 możliwościami współczesnych aparatów słuchowych. Ćwiczenia koncentrują p| na świadomości i interpretacji słyszanych dźwięków za pośrednictwem aparatów słuchowych noszonych przez dziecko przez, cały dzień, co pozwala na

—    wykorzystywanie mechanizmu słuchowego sprzężenia zwrotnego; • dziecku zwraca się uwagę i koncentruje jego uwagę na dźwięku i jego naśladowaniu przez stymulację dźwiękową odbieraną w zasadzie normalnie. Takie dziecko rozwija głos prawidłowo i stale kontroluje go poprzez aparat słuchowy.

Postępowaniu akupedycznemu towarzyszą: normalne wzorce językowe — aspekty semantyczny (znaczenie) i behawioralny (tj. (przekładacie dźwięku i znaczenia na aktywność, ruch) realizuje się poprzez doświadczenie, dziecko jest odpowiednio motywowane od niemowlęctwa — słowu równocześnie towarzyszy doświadczenie; atmosfera i po-: stawa akupedyczna, która charakteryzuje się tym, że dziecko bardzo mało czasu spędza w ciszy, jeżeli nosi aparat słyszenie może być „włączone” w osobowość niesłyszącego dziecka; skoro cały nacisk kładzie się M ćwiczenie słuchu dziecka, powinna je otaczać atmosfera, która stwarza pełną możliwość wykorzystania zachowanego słuchu; rodzice, szczególnie matka są pierwszym wzorcem dla rozwoju komunikacji; wyma-f^{1 2}ae jest specjalne środowisko, które zakłada rozwój w integracji ze specjalną pomocą.

W tradycji polskiej surdopedagogiki do prekursorów kształcenia słuchu należy zaliczyć Jana Siestrzyńskiego⁴⁰ oraz Mieczy-

sława Kempę⁴¹, dyrektora zakładu głuchych H tąftiHIl hfc konania już w innych warunkach kontynuowali po II wojni* toMc Wacław Tułodziecki (dyrektor Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie, wybitny metodyk nauczania niesłyazącytfcl, Aurelia Popiołowa (wizytator Ministerstwa Oświaty i Wychowania), nauczycielki Apolonia Jaworska, Maria Rohozińska, dyrektor przedszkola w Michalinie Irena Stawowy i wielu innych, a także działalność Komisji do Spraw Rehabilitacji Mowy oraz Instytut Matki i Dziecka w Warszawie. Mimo że istnieje dziś w Polsce wiele ośrodków z ogromnym zaangażowaniem prowadzących pracę związaną z wychowaniem i kształceniem słuchowym, np. .poradnie PZG we Wrocławiu i Szczecinie oraz w Warszawie ^a, należy podkreślić, że zarówno w Polsce, jak i na świecie 9 objęcie wychowaniem słuchowym dzieci z uszkodzonym słuchem w okresie niemowlęcym wciąż jeszcze jest traktowane postulatywnie.

3. KSZTAŁCENIE ODCZYTYWANIA Z UST. WZROKOWA PERCEPCJA INFORMACJI

Kształtowanie umiejętności odczytywania z ust jest integralną częścią metody językowej. Jest to „...umiejętność związana z ukierunkowanymi procesami postrzegania, identyfikacji oraz rozumień ia określ on ych, głównie wizualnych, słuchowych oraz kinestetyczno-arty-kulacyjnych całości językowych, w określonym kontekście zdaniowym i sytuacyjnym. Umiejętność ta nabywana jest za pomocą specjalnych metod nauczania-uczenia się”⁴⁴. Umiejętność odczytywania z ust, przyswajana w procesie uczenia się, nie została do końca wyjaśniona⁴*. W praktyce surdopedagogicznej może być traktowana jako „ognikowa” metody językowej (visual a/pproaeh) bądź jako składowa podejścia bi-sensorycznego⁴⁰ (np. wzrok i słuch, wzrok i dotyk). Podkreśla się szczególnie znaczenie wykorzystania, występującej już w 2 miesiącu żyda

¹¹    M. Kempa, Aparat dźwiękowy dla głuchych, „Szkoła Specjalna" 193&39, t. XV.

¹²    W 1985 np. ukazał się zeszyt 6 Marii Góralówny i Teresy Siweckiej: Listów do rodziców dzieci z wadami słuchu, ZG PZG, Warszawa 1965.

^u Patrz np. A. Łowe, Gehórloae und Schtoerhórige, jw.

⁴⁴ B. Hoffmann, Rewalidacja nieslyszących, jw., s. 179.

^u M. Jędrzejczak, Badania procesu odczytywania mowy z ust U MO0tĘĘj& gtuchyęh, „Przegląd Psychologiczny" 1984, Ł XXVII, nr 2.

⁴¹ D. B. Frisina, Zaburzenia słuchu [w] N. G. Harring, R. L. SchielalbuKll Metody pedagogiki specjalnej, Warszawa 1973, s. 289 n.

1

H H I Wateoo, The ute of hearmę aids by hearing impaired children in mśtmry tehaeit H „Voka    1964, nr 66/10, 741.

2

H Poilaek, Ldueattonai audiologu--, jw., i. 15—24.

I Jo ffsrtrsrśtki, Teoria i mechanizm mowy, Część 2, s. 81, maszynopis.