ZMYSŁ SMAKU wzbogaca jedną z życiowych przyjemności: jedzenie i picie. Jest najbardziej „świadomym” spośród naszych zmysłów. Wzmaga aktywną uwagę i koncentrację. Posiłek może mieć atrakcyjny wygląd, ale to, czy zostanie przeżuty i połknięty, zależy od jego smaku. Zmysł smaku musi „wydać zezwolenie” na spożycie go.
Są cztery podstawowe rodzaje wrażeń smakowych: słodki, kwaśny, słony i gorzki. Odbierane są przez receptory rozłożone w różnych częściach języka. Smak słodki np. rejestrowany jest przez kubki smakowe na czubku języka, kwaśny - po jego bokach, zaś gorzki - z tyłu. Niektóre substancje zawierające substytut cukru - sacharynę zmieniają swój smak, gdy podczas przeżuwania przesuwane są z przedniej ku tylnej części języka i po ich połknięciu pozostaje w ustach gorzkawy posmak. Kubki smakowe są miejscami przemieszane, dzięki czemu możliwe jest odbieranie różnych kombinacji podstawowych smaków.
Smak jest ważnym czynnikiem stymulującym dla pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym i innych wymagających aktywacji mięśni oralnych poprzez ssanie, gryzienie i żucie. Są to bardzo ważne funkcje, gdyż:
1) poprzez zdrowe odżywianie wspomaga się rozwój umysłowy, emocjonalny i fizyczny;
2) wzmacniają motywację do samoobsługi podczas jedzenia;
3) wspomagają rozwój mowy.
Co zmysł smaku ma wspólnego z rozwojem mowy? Te same mięśnie, które biorą udział w ssaniu, piciu, jedzeniu służą nam do artykułowania dźwięków mowy.
Wiele dzieci z mózgowym porażeniem ujawnia nadwrażliwość dotykową okolicy jamy ustnej; z tego powodu nie lubią mycia zębów oraz odmawiają jedzenia pewnych rodzajów pokarmów ze względu na ich konsystencję.
U niektórych dzieci z ciężkimi postaciami mózgowego porażenia (jak również i u innych pacjentów) powstaje gruba, złogowa warstwa na języku w związku z jego małą ruchomością i dietą składającą się głównie z miękkich, papkowatych pokarmów. Warstwę tę należy usuwać miękką Szczoteczką- Dzięki temu zabiegowi receptory smakowe, znajdujące się na języku mogą lepiej odbierać wrażenia i dziecko uczy się czerpać przyjemność z jedzenia. Smak pobudza z kolei pracę mięśni języka i całej jamy ustnej przygotowując je jednocześnie do podjęcia funkcji związanych zmową.
83