Inga Iwasiów Gender dla średniozaawansowanych0

zespolenia z kochankiem) Grace redukuje się do Grahama. Jednym ze sposobów okazywania władzy jest odbywanie z bohaterami stosunków analnych, kastracja, feminizowanie.

W patriarchalnym świecie nie ma degradacji gorszej niż odebranie mężczyźnie jego funkcji i znaczenia. Zauważmy jednak, że patriarchat sam pożera swój ogon, albowiem zawsze przyjdzie żołnierz, który wie, jak zdegradować niedawnego dominanta. Także Tynkier podlega takiej, opartej na ekonomii seksualnej, degradacji w scenach z peep-show.

Kane mówiła o sobie „pisarz”. Czy autobiografia nie uzupełnia tu polityki? Chciała, najpewniej, powiedzieć, iż nie jest Kate, ale w ostatnich tekstach jednak nią była. W ostatnich tekstach powiedziała też wprost, że nie pisze przeciw abstrakcyjnemu złu - niektóre kwestie w jej sztukach zapisane są na przykład po serbsku. Przytoczę też kwestię z Psychosis:

To ja zagazowałam Żydów, to ja wybiłam Kurdów, to ja spuściłam bomby na Arabów, to ja rżnęłam małe dzieci, gdy błagały o litość, moje są pola śmierci, to ja spieprzyłam imprezę, wyssę ci, kurwa, oczy i wyślę je twojej matce w pudełku, a jak umrę, po reinkarnacji powrócę jako twoje dziecko, tylko pięćdziesiąt razy wredniejsze i zrobię ci, kurwa, z życia żywe piekło ODMAWIAM ODMAWIAM ODMAWIAM NIE PATRZ NA MNIE (s. 24).

Ten strumień z wnętrza szpitalnej już traumy nie musi być potraktowany jako skowyt, czy może sentymentalne nieco poczucie odpowiedzialności za świat, prowadzące do omamów schizofrenicznych. Cały ten świat, rozłożony między patriarchalne instytucje, jest taki. Obrazy wietnamskich dzieci, bałkańskich kobiet, zagazowanych Żydów i żydowskich nalotów na Arabów to nie ciąg luźnych skojarzeń, ale reportaż ze świata opartego na bezrefleksyjnie wdrażanym porządku.

Jak w tym świecie utrzymać pojęcie tożsamości, bez którego trudno wyobrazić sobie jakiegokolwiek bohatera dramatu? Na kartach sztuk Kane nie ma zintegrowanego bohatera, który miałby stabilną, akceptowaną tożsamość. Stan rozproszenia najlepiej oddaje swego rodzaju fragmentaryczność seksualna. Zwracanie się ku obiektom niemożliwym lub preparowanie siebie jako obiektu fantazmatycznego - ze zmianą płci włącznie. Jedynym bytem ukonkretnionym jest przezierająca zza scenopisu twarz autorki, która usiłuje w negację, w obraz okrucieństwa wpisać tekst czułości, kodu porozumienia między wykluczonymi. Doszliśmy do „wykluczenia”.

Gdyby nie to pojęcie, można by sądzić, iż zrekonstruowałam tu świadomość „nieszczęśliwej lesbijki”, która wolała nosić spodnie, miała ojca o prawicowych inklinacjach, buntowała się przeciw traktowaniu jej jako kobiety, pisała dosadnie przeciw mieszczańskiemu społeczeństwu i jego ograniczeniom, kochała nieszczęśliwie i umarła bez miłości. Nie wiem, czy Kane była nieszczęśliwa w takim senty-mentalno-melodramatycznym sensie. Jej bohaterowie są natomiast uniwersalni w tym znaczeniu, w jakim dzisiejsze gender studies uważają samą figurę Innego i wykluczenie za opis kondycji człowieka. Homoseksualne „bycie poza” indukuje homoseksualną wrażliwość na wszelką inność, ta z kolei tkwi w wielu miejscach politycznego i społecznego układu dążącego do utrzymania władzy.

Gwałcąc i okaleczając swych pacjentów, Tynkier postępuje jak każda władza, która deleguje armie i normy przeciw wrogom i obywatelom. Nie sądzę, by sztuki Kane były o tym, że dziś usypiamy przed telewizorem, a więc seks stracił moc; są raczej o tym, iż seks i swoista segregacja seksualna są wciąż potężną bronią stosowaną przeciw ludzkości.

W Łaknąć bohaterka kieruje w przestrzeń, do widzów słowa: Mówi o sobie w trzeciej osobie, bo duma nie poziuala jej pogodzić się z tym, że jest, kim jest, ani uznać, ie ona to ona (s. 86).

Na końcu Psychosis jest pusta kartka i słowa: Odsłońcie zasłony, słowa, które wychodzą z bieli, pustki, milczenia. „Prawie kończące” słowa brzmią: To siebie nigdy nie spotkałam, siebie, której twarz wykłeja wnętrze mojego umysłu (s. 42).

*

223