LastScan18 (2)

uycli z czasem wolnym potwierdzająszczególne znaczenie tych obszarów ś rodo wiska, które oferują człowiekowi najlepsze warunki odpoczynku i powrotu do zdrowia. Do nich należągłównie te zapewniające bezpośredni kontakt z przyrodą (Toczek-Werner 2004).

Nie ulega wątpliwości, że wspomniana „eksplozja” zmian dotyczy zarówno sposobów pojmowania czasu wolnego, jak i programów jego wykorzystania. Uważa się, że współczesny człowiek staje się coraz bardziej kompetentny nie tylko w swoich czynnościach zawodowych. Także w sferze czasu wolnego zaczyna świadomie poszukiwać selektywnych, adekwatnych zachowań indywidualnych i takich samych, ale zorganizowanych usług, świadczonych w niezwykle złożonych i globalnie zależnych uwarunkowaniach (Marciszewska 1999).

Podejmując próbę syntetycznego ujęcia najistotniejszych dla rozważanego czynnika rozwoju (czas wolny) wskaźników, można przyjąć, że sytuacja przedstawia się następująco:

•    Potrzeba ucieczki staje się coraz bardziej pilna. Wolny czas, rekreacja z turystyką dają możliwość oderwania się od normalnego życia i poszukiwania interakcji w nowych środowiskach oraz pozyskiwania nowych społecznych partnerów.

•    Szacunek dla natury. Obecnie zajęcia czasu wolnego biorą pod uwagę szacunek dla natury i jej ochrony. Ruch ekologiczny jest nie tylko ruchem politycznym. Dotyka on życia każdego człowieka i jego zajęć w czasie wolnym. Natura jest głównym celem ludzi uciekających od miejskiego życia każdego weekendu i podczas wakacji. Sektor rekreacji i turystyki wyciąga powoli korzyści z tego trendu, dostarczając ludziom możliwość powrotu do natury.

•    Charakter pracy zmienia się wraz z ludźmi wcześnie odchodzącymi na emeryturę, ze wzrastającą liczbą półetatowców i ze zmniejszającym się ogólnym czasem poświęcanym życiu zawodowemu. Te zmieniające się warunki dostarczają większych możliwości dla większej liczby osób do angażowania się w zajęcia czasu wolnego. Dodatkowo, poszerzenie Unii Europejskiej, przez otwieranie granic z powodów ekonomicznych, ma ogromny wpływ na style życia ludzi. Unia oferuje więcej szans na interakcje i kulturalne wpływy, które już zmieniają postawy i zachowania w czasie wolnym.

•    Wzrastająca wraz z rozwojem cywilizacji ilość czasu wolnego powinna być wypełniona dobrymi treściami. Stan biologiczny człowieka wymaga treści ukierunkowanych na zdrowie. Rekreacja z turystyką, realizując zadania z dziedziny kultury fizycznej, w tym głównie kształtowanie wartości biologicznej organizmu, stosują różne zespoły środków, z których podstawowym jest aktywność ruchowa. Oddziałując zespołem określonych bodźców, usuwają ujemne skutki naszego stylu i rytmu życia oraz pracy, przyczyniają się do przyspieszenia regeneracji sił biologicznych i twórczych zdolności

Ó4

człcwi eka. Przeniin/ v swi adomości społecznej w tym zakresie stanowią niewątpliwy czyn nik rozwoju rekreacji ruchowej i turystyki kwalifikowanej.

Szczególne zmiany ilościowe ijakościowe dotyczą zjawiska sportu rekreacyjnego ituiystyki sportowej. Wyńikająorez następujących obserwowanych faktów:

1.    Społeczeństwo w swoichwborach i zachowaniach w czasie wolnym coraz bardziej świadomieorientuje się na zdrowie.

2.    Celowa, pl anowana aktywność sportowa jest modna i obecna w stylu życia wielu ludzi.

3.    Dostępnajest bardzo bogata i zróżnicowana oferta programowa sportów rekreacyjnych oraz form turystyki sportowej, wychodząca naprzeciw zróżnicowanym potrzebom człowieka w ciągu całego życia.

4.    Intensywn ie rozwija się sektor prywatny, który poza świadczeniem usług w zakresie sportu rekreacyjnego i turystyki sportowej zajmuje się także szacowaniem potrzeb i badaniem popytu, m.in. w kierunku eliminowania barier dostępności do tych pożytecznych i atrakcyjnych sfer.

W rozważaniach nad kierunkami przemian w rekreacji i turystyce zakłada się, że będą one podlegały w najbliższym czasie dalszemu rozwarstwieniu w zakresie dostępu do ich różnych form. Będzie to efektem pogłębiania się różnic w kondycji ekonomicznej grup społecznych. Popularne formy rekreacji i turystyki, wiązane z tradycyjnymi grami, zabawami, kulturowymi i religijnymi obchodami, wycieczkami krajoznawczymi, rajdami, zlotami i tzw. obozami wędrownymi, będą zanikały wobec postępującego ujednolicenia czy wręcz globalizacji także tych dziedzin narodowych kultur. W zamian należy oczekiwać rozwoju form aktywności dostępnych we własnym, „domowym” zakresie, a głównie niewymagających specjalnych nakładów finansowych czy nakładów czasowych. W inspirowaniu, rozwijaniu i upowszechnianiu takich form najbardziej znaczącą rolę odgiywać będą nadal masowe środki przekazu oraz rozwijający się przemysł rekreacyjno--turystyczny, kształtujący różne mody zachowań, które mogą w indywidualnych rozwiązaniach przynosić także ujemne skutki (Drozdowski 1996).

Jak wynika z powyższych rozważań, na rozwój zjawiska rekreacji i turystyki wpływa wiele złożonych czynników. Czynniki, które wyznaczają stopień zainteresowania ludzi rekreacjąi turystyką, nazywane są powszechnie determinantami. Determinanty mają charakter zewnętrzny (płynący z otoczenia) i wewnętrzny (pochodzący od samej jednostki). Biorąc ten drugi wymiar pod uwagę, należy wyjaśnić, że chociaż ludzie w różny sposób są zaangażowani w rekreację i turystykę pod względem celów, zakresu, form i miejsc ich podejmowania, to zestaw czynników, które na to zaangażowanie wpływają, jest taki sam. Różna natomiast może być siła ich oddziaływania w zależności od konkretnego człowieka-stanu rozbudzenia jego potrzeb, stopnia rozwoju zainteresowań i możliwości. Zróżnicowanie siły oddziaływania determinantów rekreacji i turystyki na grupy ludzkie może wystąpić ze względu na ich strukturę psychologiczną, demograficzną czy społeczno-ekonomiczną. Nie bez znaczenia jest także dostępność do atrakcyjnych

65