Mediolańska Szkoła Terapii Rodzin27

52 Mediolańska szkoła terapii rodzin

motywację i wewnętrzny aspekt zachowania. A w poniedziałki i wtorki koncentrowaliśmy się na efektach myślenia tego rodzaju. Nie sądzę, żeby tu była sprzeczność. To było bardzo przydatne, bo zyskiwaliśmy dwa poziomy obserwacji: poziom osoby w zakresie jej wewnętrznego doświadczenia i poziom osoby w jakimś kontekście. Są to różne rodzaje konwersacji. Zatem na trzy, cztery lata wyizolowaliśmy się. Interesujące jest to, że nie chcieliśmy rozmawiać z innymi, tylko czytaliśmy książki i pracowaliśmy nad własnymi pomysłami. Na superwizję zaprosiliśmy kilka razy tylko Paula Watzlawicka. Był u nas trzy razy. Gdy zebraliśmy nasze doświadczenia, napisaliśmy książkę Paradox and Counterpara-dox. I wtedy sytuacja się zmieniła...

B. B.: Staliście się sławni...

G. C.: Tak, po opublikowaniu książki. Wielu ją przeczytało. Wiele osób chciało do nas przyjeżdżać na szkolenie. Dyskutowaliśmy o tym, czy otworzyć taką grupę. Ostatecznie ja i Boscolo zdecydowaliśmy się utworzyć odrębną grupę. Interesujące, że była to grupa ludzi z Bolonii, wywodzących się z doświadczeń „psychiatrii demokratycznej”, pracujących z Basaglią. Basaglia walczył przeciwko szpitalom psychiatrycznym jako instytucji. Bolończykom bliski był problem wpływu systemu społecznego na psychiatrię. Dla nich było jasne, co zrobić z instytucją, ale nie wiedzieli, co zrobić z pacjentami. To była grupa marksistowska. Więc, gdy przyszli do nas, zwrócili się o pomoc w postępowaniu z pacjentami. To było też ciekawe doświadczenie.

W 1978 roku zaprosili nas do Ameryki ludzie z Instytutu Ackermana. Dowiedzieli się o naszym istnieniu, wiedzieli, co robimy. Może od Watzlawicka. To była Peggy Papp, Olga Silverstein. Były u nas przez tydzień w Mediolanie, potem zorganizowały wielką konferencję w Nowym Jorku. Szefem Instytutu był Don Bloch, zaprosił około 250 osób. Wtedy przedstawiliśmy nasze poglądy i podejście terapeutyczne. Postanowiliśmy przedstawić się poprzez spotkanie z rodziną in vivo.

Stopniowo coraz mniej zajmowałem się terapią indywidualną, a coraz więcej terapią rodzin i szkoleniami w tym zakresie. Potem zdecydowaliśmy się na rozdzielenie z Selvini i Pratą.

B. B.: W wypowiedziach na temat tego rozstania nieraz wyczuwam rodzaj wzajemnej lojalności. Jak gdyby nie wypadało o tym mówić.

G. C.: Nie, nie. Selvini i Prata nie były zainteresowane szkoleniem, chciały prowadzić badania. A my powiedzieliśmy: „Nie, my chcemy robić szkolenia”. Jedno do drugiego nie pasowało, było nas za dużo, więc zdecydowaliśmy się rozdzielić, rozstać.

B. B.: Czy przez to osiągnąłeś pewną autonomię?

G. C.: Tak, ale to były także inne zainteresowania. Pytanie „jak robić szkolenia?”, to coś innego niż zainteresowanie badaniami naukowymi nad terapią rodzin. Selvini kontynuowała to, co robiła przedtem, to znaczy badania naukowe.

Tak więc, rozdzieliliśmy się i wtedy niektórzy z naszych pierwszych uczniów zostali nauczycielami. W naszym centrum grupa ta liczyła jakieś 10-15 osób. Były to osoby pracujące z nami od samego początku. Selvini też miała grupę, zespól, który zajął nasze miejsce . My zostaliśmy na Via Leopardii — gdzie było dostatecznie dużo miejsca do dalszej pracy, a ona z własnym zespołem przeniosła się do swojego domu. Podjęli badania nad psychotycznymi grami w rodzinach.

I tak oto jestem w tym miejscu. Wędrujemy, sprzedajemy nasze pomysły...

B. B.: Wracając do pytań dotyczących szkoły terapeutycznej. Przygotowując się do tej rozmowy, zastanawialiśmy się nad Twoimi ,.korzeniami”. Oczywiście, ważne jest przygotowanie psychoanalityczne, ale pozwól, że zapytam Cię o to w nieco inny sposób: jakie są trzy najważniejsze książki w Twoim rozwoju zawodowym?

G. C.: Trudne pytanie ... Myślałbym o książkach Gregory’ego Bate-sona Steps to an Ecology of Mind i Mind and Naturę. To było jak wyzwolenie. Kiedy pracowałem jako psychoanalityk, oczywiście bardzo lubiłem czytać prace Freuda. Były fascynujące. W grupie psychoanalityków czytaliśmy książki o tym, jak być psychoanalitykiem, jak przestrzegać reguł psychoanalitycznych. Taki sposób postępowania wydawał mi się bardzo sztywny, nie czułem się w tym dobrze. Nigdy nie było tak, jak należy. To był taki tradycyjny styl. Tak to odczuwałem. Więc zainteresowaliśmy się ideami nawiązującymi do komunikacji, pochodzącymi od Batesona i jego grupy z Pało Alto. To był rodzaj wyzwolenia.

B. B.: Dla podejścia systemowego Bateson był tym, kim był Freud dla psychoanalizy...

G. C.: Tak. Freud był dla mnie mistrzem na początku, ale grupy psychoanalityczne były w jakimś sensie sztywne. A Bateson otwierał problemy. Nigdy nie odrzuciliśmy i nigdy nie czułem, że powinienem odrzucić to, czego się nauczyłem w psychoanalizie. Wiadomo, że początkowo w Pało Alto pracowali psychoanalitycy: opierali się na psycho-

¹ To jest Cecchina i Boscolo (przyp. red.).