Nartowska Różnice indywidualne0003

ziomu funkcjonowania dziecka, a co za tym idzie dopatrywanie się nieprawidłowości rozwojowych bądź przeoczenie tych cech dziecka, które mogą niepokoić.

Celem opracowania, które oddajemy do rąk nauczycielkom przedszkoli, jest zwrócenie ich uwagi na specyficzne, indywidualne właściwości rozwojowe niektórych dzieci w wieku przedszkolnym. Chodzi mianowicie o te aspekty ich psychoruchowego rozwoju, Które nie będąc jeszcze objawami zaburzeń powodują, że różne czynności, które dziecko wykonuje, lub różne sytuacje, w których musi ono uczestniczyć, sprawiają mu trudność i doprowadzają do niepowodzeń wywołując nieaprobowane formy zachowania dzieci. Związane z tym pierwsze negatywne doświadczenia społeczne mogą stać się przyczyną powstawania poważnych zaburzeń w rozwoju. Chodziłoby więc o to, aby nauczycielka przedszkola potrafiła dostatecznie wcześnie zaobserwować, czym różni się (na niekorzyść) od swoich rówieśników każdy z jej wychowanków i jakie należałoby podjąć działania wychowawcze lub dydaktyczne nie tylko na terenie przedszkola, ale .$,> w domu rodzinnym, aby nie dopuścić do zaostrzenia się niekorzystnych dla dalszego rozwoju cech indywidualnych, bądź nie wywołać zaburzeń wtórnych przez niewłaściwe postępowanie; Jest to ważne zadanie z punktu widzenia zapobiegania późniejszym niepowodzeniom szkolnym, nieprzystosowaniu społecznemu, nerwicom itp. Nauczycielka przedszkolna, mając codzienny kontakt z opiekunami i rodzicami dzieci, ma również możliwość oddziaływania na środowisko domowe wychowanków, wpłynięcia na modyfikację postaw i wymagań rodziców wobec dzieci.

W niniejszym opracowaniu staramy się przed-tlawić rodzaje zachowani# fi sposoby działania dgacl, na różnym poziomie wieku, poczynając od 3|kif poniemowlęcego, zarówno te, które w iWMlc badań uznajemy za przeciętne, charakte-fgltyczne dla danego wieku, jak i te, które w ja-K) stopniu odbiegają od przeciętności. Jak wia-Kof dzieci „nietypowe” często sprawiają kłopoty, bywają uciążliwe, a wtedy najłatwiej dochodzi tjn^tzw. 'błędów wychowawczych, które bardzo 2pto są przyczyną różnorodnie ujawniających się

wrzeń.

■Ponieważ każda ocena rozwoju dziecka opie-f§ lię na obserwacji i analizie jego czynności do-ee Swych oraz jego zachowania, omówione zosta-oąMUjbardziej typowe sytuacje i zadania przędli wolne, umożliwiające zaobserwowanie tych cech ^Bcka, które powinny nauczycielkę (lub rodzi-oów) zaniepokoić bądź wywołać refleksję. Wska-l§nin praktyczne p charakterze profilaktyczno-•v®BJJowawczym nie będą dotyczyły każdej od-rąpncRf sytuacji, ponieważ nie mogą być działaniem doraźnym. Zagadnieniom tym poświęcamy Htt>ny rozdział traktujący o zespołach objawów dvJpdczących o nasileniu niekorzystnych właściwości indywidualnych. W tym rozdziale zostaną prfcdstawione sposoby postępowania wychowaw-Bp-terapeutycznego.

■ ^Rozkład treści całego opracowania jest następujący. Rozdział pierwszy poświęcony został omó-W leniu (wybranych zagadnień dotyeząeyob pra-^■flłowego rozwoju dziecka, kształtowania się feph indywidualnych, mechanizmów powstawa-nla zaburzeń w rozwoju i zachowaniu się dzieci. WTrozwężaniu'tych problemów oparto się na dorobku Haliny Spionek i zespołu przez nią kierowanego w Instytucie Psychologii UW, przyjmując jako i , podstawowe założenie wieloczynnikowe

i

9