Obraz0025

Zrozumieć Unię Europejską

siwa), którego celem były interwencie w. regionach..szczególnie, .zależnych..od rybołówstwa. Na podstawie nowych ustaleń stał się on integralną częścią funduszy strukturalnych.¹ Na dalsze zmiany w polityce regionalnej wpłynęło także kolejne rozszerzenie UEt0£Trzy przyjęte w 1995 fi kraje reprezentowały, co prawda, relatywnie wysoki poziom życia (tablica 5), ale nie oznaczało to, by me borykały się one ze specyficznymi problemami regionalnymi.

W Austrii charakter tych trudności .był podobny jak w innych regionach alpejskich. W Finlandii na pewnych obszarach występowało strukturalne bezrobocie, a wspólnym dla Szwecji i Finlandii problemem byjy trenSy^populacyjne. W północnych regionach, które cechuje szczególnie niekorzystny klimat. Aby zwiększyć atrakcyjność tych obszarów, zdecydowano się na utworzenie nieistniejącego wcześniej Celu 6 polityki regionalnej, który został skierowany do, regionów—a. których liczba mieązgajfców nie .przekraczała 8 osób na km².

3.6. Piąty etap polityki regionalnej (2000-2006)

Nowa koncepcja polityki regionalnej polityki regionalnej, i rozpoczęta w 2000 r.,² uwzględniała kolejne rozszerzenie Unii q kraje Europy Srodkowej-i Wschodniej oraz Maltę i Cypr. Przyjęcie tej dużej grupy krajów wiąże się dla Unii ze szczególnymi wyzwaniami, ponieważ oznacza to, że we Wspólnocie znajdzie się wiele regionów, w których poziom życia znacznie odbiega od przeciętnych standardów „piętnastki” (tabljca 6). Fakt ten wymagał opracowania nowej strategii, która pozwoliłaby 'z jednej strony na inwestycje w regionach opóźnionych, z drugiej - umożliwiłaby stopniowe wycofywanie się z pomocy na obszarach, które wskutek obniżenia się przeciętnego wskaźnika PKB dla Unii przestałyby spełniać kryteria tej" pomocy^

Najważniejsze zmiany wprowadzone w wyniku zaproponowanej reformy to:³ zmniejszenie liczby celów polityki regionalnej, wprowadzenie nowego rozporządzenia dotyczącego funduszy strukturalnych oraz jednego regulaminu ogólnego, włączenie do działań na rzecz restrukturyzacji obszarów rolnych Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, mimo że nie należy ona do funduszy strukturalnych, uznanie Instrumentu Wspierania Rybołówstwa za fundusz strukturalny, ograniczenie inicjatyw Wspólnotowych z trzynastu do czterech, ustalenie możliwości udzielania tzw. pomocy przejściowej (na okres 3-5 lat) regionom, które wskutek obniżenia kryterium Celu 1 przestaną spełniać warunki

-Tablicą, 6..

PKB per capita w regionach krajów kandydujących (bez Malty) w latach 1997—1998 według parytetu siły nabywczej (średnia regionów 15 krajów członkowskich Unii Europejskiej = 100)

ich absorpcji. Decyzją szczytu berlińskiego przedłużono również okres programowania z 6 do 7 lat (lata 2000-2006). Już w 1999 r. przyjęto między instytucjonalne porozumienie, w którym organy te zaakceptowały nowe warunki finansowe.

Agenda 2QQ0,stanowiła kompromis uwzględniający interesy krajów kandydujących oraz była próbą „odejścia”, od traktowania polityki regionalnej wyłącznie w kategoriach ponoszonych na nią nakładów. Warto nadmienić, że szczyt poprzedziła ożywiona dyskusja,''w trakcie której ujawniło się ogromne zróżnicowanie interesów państw członkowskich: część z nich wskazywała na trudności związane z tym, że w długim okresie to one ponoszą główny trud realizowania polityki spójności, będąc tzw. płatnikami netto (Niemcy, Holandia, Szwecja i Austria), Francja nie chciała ustąpić z transferów otrzymywanych dla rolnictwa, a Hiszpania, .Portugalia i Grecja podkreślały konieczność dalszej restrukturyzacji swoich gospodarek. Ostatecznie zdecydowano, że rozszerzenie będzie finansowane w ramach tzw. pomocy harmonizacyjnej (3,1 mld rocznie), której celem jest finansowe wsparcie dla krajów kandydujących w okresie przed akcesją. Draga pula środków ma być przeznaczona na finansowanie rolnictwa i restrukturyzacji gospodarek już po przyjęciu.⁴ Ustanowiono dwa instrumenty porjiocy przedakcesyjnej (ISPA - Instrument for Structural Policiesłór Pre-accassion oraz SAPARD y Support for' Pre-accassion Measure for Agriculture and Rural Development) oraz kolejną edycję PHARE, tzw. PHARE 2, oraz przyjęto, że po akcesji kraje kandydujące korzystać będą z tych samych instrumentów polityki regionalnej co obecni jej członkowie.

1

^w Rozporządzenie Radj. 2080/93 z 20 lipca 1993 r„ Dz. Urz. 1993, L 193, s. 1.

2

³⁰ Propozycję decyzji, które ostatecznie podjęto w czasie szczytu w Berlinie w 1999 r., przedstawiono w dokumencie: Agenda 2000. For śtrpnger and wider Union, Bruxelles, 15 lipca 1997.

3

Agenda 2000. New - Financial perspective. Presidency-conclusions - Berlin, European Council, European Commission, Bruxelles-Luxembourg 1999.

4

Zgodnie z zamierzeniami Agendy miały one wzrosnąć z 6,5 mld euro w 2002 r. do 16,8 mld euro w 2006 r.