Obraz0031

Zrozumieć Unię Europejskci

istotny jak dzisiaj,.ponieważ..różnice..w..poziomie ich..rozwoju były znacznie niższe-od obecnych. Krajem, w którym uwidaczniały się one najbardziej, byłyWłcch^ Inicjatywy podejmowane w tym okresie miały bardziej charakter postulatów po adresem polityki regionalnej niż konkretnych działań. Ńa uwagę zasługują trzy_: raporty sporządzone przez zespoły kierowane przez Motte’a (1960),¹ Birkelbacha (1963) i Rossiego (1964), których konkluzje zawierały sug^tifi aby Komika oraz., utworzony specjalny komitet rioradęzy f.aieli sieipępblemami gęgionów. Ze względu naTakt, ze polityka regionalna pozostawała w kompetencji krajów członkowskich, zwracano również uwagę na to, aby, była....ona zgoripa_.z.. .zapisaip^ j ujggrni wy^pnyrrrhw- Traktacie 'Rzymskim '    .

Pierwszą konkretną inicjatywą Komisji Europejskiej było przedstawienie Radzie w 1969 r." zestawu propozycji dotyczących celowości wprowadzenia wspólnej polityki regionalnej.² Rada nie podjęła jednak działań w kierunku realizacji tego postulatu, a polityka regionalna pozostawała nadal w gestii krajów członkowskich.. Należy jednak odnotować, że już w tym okresie podejmowano pewne przedsięwzięcia dotyczące regionów, ale finansowane przez: organizacje, których cele statutowe koncentrowały się na innych priorytetach. Akcje, którym można przypisać- charakter regionalny, były podejmowane przez: Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, która dotowała projekty dotyczące restrukturyzacji sektorów węgla i stali;³ Europejski Bank Inwestycyjny, którego zadaniem zgodnie z ait. 266 (198d) i 267 (198e) TUE było prowadzenie działalności pożyczkowej finansującej projekty, których celem był „harmonijny rozwój Wspólnoty”; Europejski Fundusz Społeczny wspomagający inwestycje służące tworzeniu nowych miejsc pracy oraz projekty zapobiegające i. zwalczające bezrobocie;⁴ Europejski Fundusz Gwarancji i Orientacji Rolnej (Sekcja Orientacji tego Funduszu), który finansował programy dotyczące restrukturyzacji rolnictwa.⁵

Mimo stosowanego wsparcia inwestycje regionalne nie były koordynowane w ramach wspólnej polityki, miały charakter sektorowy i dotyczyły inicjatyw, które były zgodne z celami wyartykułowanymi, w statutach wymienionych instytucji i funduszy.

Klimat wokół polityki regionalnej tego okresu oddaje raport Thompsona - „Raport o problemach regionalnych w powiększonej Wspólnocie”,⁶ który prezentował stanowisko, że problemy regj_tęgaalnŁ„Łaisg.Q ugrupowania sa. pochodną trudności regionalnych państw członkowskich i, onto^m za tym, aby Korni sjTzajęłasię

"pgBriłatacia.. nołityk narodowych i ich regionalnymi skutkami, a nie wspólna nnliryfea regionalną. Rozwój sytuacji gospodarczej w krótkim czasie zmienił -fitSłSwieme do koncepcji proponowanych w tym raporcie. Podstawowym argumentem na rzecz działań w kierunku opracowania wspólnej koncepcji spójności był fakt, że nieskoordynowane działania krajów _| członkowskich nnffOrtUfl- rrófśniffmyąnif nie tylko rodzajów inwestycji, algrównież wiełkościj pomocy-finansowej. p^efnaczanei^przez .poszczególne państwa dla. regionów. Potencjalnie groziło to naruszeniem zasady uczciwej konkurencji, mimo że Traktat Rzymski jako dopuszczalną uznawał pomoc zmierzającą do „pobudzania rozwoju ekonomicznego regionów, w których poziom życia jest nienaturalnie niski”. Obawy te sprowokowały Komisję Europejską do , podjęcia działań, które miały przyczynie się do przejrzystości stosowanych reguł. Uznano, że, 4 poza transparentnością pomoc musi tfwzględniać specyfikę regionów i nie może obejmować terytorium całego kraju. Określono również górny .pułap pomocy,. Jctóra mogła być- -kierowana do ..regj onow- centralnych- .(nie* jjiagła przekroczyć ^łllpfyarfóŚGi nakładów inwestycyjnych j tzw. mechanizm antydumpingowy).    ^

Za ważny krok w ewolucji polityki , regionalnej .uważa się podieta w; 1972 ri decyzję szczytu paryskiego o. powołaniu riowegó funduszUjfEńropejgkiego' Funduszu Rozwoju Regionalnego)/ który mml „korygować podstawowe dysproporcje^ wewnątrz Wspólnoty EurQpgjsMsi..-g3'nikaiace przede wszystkim z przewagi rolnictwa, zmian w przemyśle lub strukturalnego bezrobocia”, Ostatecznie Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego rozpoczął działalność 1 lipca 1975 r., a przyczyną opóźnienia w jego powołaniu byUarak jednomyślności [crajów członkowskich co do wielkości transferów jędnydi krąjów.rzecz innych, jednocześnie uznano, ze zarowrió Europejski Fundusz Społeczny, jak i Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej będą podejmować działania w regionach uznanych za problemowe.⁷ W 1972 r. ukazały się dyrektywy Komisji dokonujące korekty działań strukturalnych. Dwie z nich określa się mianem socjostrukturałnych, kolejna dyrektywa dotyczyła nmpncy.^la.jmlnictwa w re.girmapłj <r<jj-<jlpoh j ^irl^Yęjl obszarach o ekstremalnie niekorzystnych warunkach dla rolnictwa.⁸ Uważa się, że poaporzątikowanie działania tycn“rufiduszy sprawoff^gihriSnym miało duże znaczenie, świadczyło O zmianie nnóeiśeia Hn nel,reo-innaln^i i wyznaczyło początek nowego jej etapu.

^Na^gtuę^p^jma^^^kierra^;!; wzmocnienia. polityki., regionalnej., wiązało sił. również z przyjęciem w 1973 r. w „skład ugrupowania trzech Krajów: Wielkiej

1

   Raport ten zainspirował Parlament Europejski do podjęcia rezolucji (1960), w której przypomniano, że celem

EWG jest dążenie do -.jedności gospodarczej i równomierności rozwoju krajów, czego efektem być powinno zmniejszenie różnic w rozwoju regionów. Jednocześnie w dokumencie tym zalecano, aby Komisja szerzej zajęła się problemami regionów. ’    ...

2

   EC Commission, 1969.’

3

   Jak już wspomniano, cechą tych przemysłów jest znaczna koncentracja przestrzenna.

4

^4i! Cel ten został wyartykułowany w art 123 Traktatu ustanawiającego EWG.

5

   Odnosił się do tego. art. 123 Traktatu ustanawiającego EWG.

6

   Report on the Regional Probłems iń the Enłarged Community (Thompson Report), Com. 73/550, Bruxelles 1973.

7

   O regionalnym charakterze tych dwóch funduszy może świadczyć fakt, że 60% środków Europejskiego Funduszu Społecznego przeznaczano na zwalczanie bezrobocia w regionach schyłkowych lub opóźnionych, natomiast 65% skierowane było na poprawę struktury rolnictwa w regionach o niskim PKB na jednego mieszkańca. Należy jednak pamiętać, że udział tych dwóch funduszy w budżecie WE sięgał tylko 5%.

8

   Dz. Urz. 1972, L 96; Dz. Urz. .1975, L 128; Dz. Urz. 1988, L 374; por. także M. Cie pi ele w ska: Polityka regionalna i strukturalna Wspólnoty Europejskiej, (w:) Unia Europejska. Przygotowania do członkostwa, Warszawa