Obraz0024

Zrozumieć Unię Europejską

Zarówno środki przeznaczone. narpramne .przedakcesyjną, jak i te pochodzące z funduszy strukturalnych z o stuły wydzielone, uby nic trufiły do obecnych krujów członkowskich. Reasumując, polityka spójności przez cały okres trwania Wspólnoty nabierała coraz większego znaczenia, a obecnie stała się jednym z priorytetów Unii.

4. CeSe polityku regionalnej

W czasie kształtowamasię polityki regionalnej ewolucji podlegała nie tylko sama jej koncepcją, ale również jej cele, które w różnych okresach programowania modyfikowano i skorygowano. Cele te zostały jasno wyodrębnione dopiero w 1988 r., tzn. w pierwszym okresie programowania europejskiej polityki regionalnej. Zgodnie z przyjętymi procedurami obowiązują one w sześcioletnich okresach. W ramach tych okresów rezerwuje się odpowiednią sumę środków finansowych na realizację zadań polityki regionalnej. Generalnie cele te można podzielić na te, które skierowane są do określonego typu regionów (regionalne) i do pewnych grup populacji krajów członkowskich - niezależnie od miejsca zamieszkania (horyzontalne). Pierwszym okresem, iy, którym cele te zostały precyzyjnie sformułowane, ■były lata. U989-1993.    ^:

W latach 1994-1999⁸³ dokonano pewnej korekty celów obowiązujących w poprzednim okresie i przyjęto, że dotyczyć będą niemal takich samych dziedzin.

Kolejny etap reformy polityki regionalnej wyznaczyło posiedzenie Rady Europejskiej w Berlinie (23—24 marca 1999 r.). Na szczycie tym postanowiono, że w latach 2000-2006 generalne zasady polityki regionalnej nie ulegną zmianie. Zdecydowano również, żę w cehi poprawy efektywności działań i uproszczenia metod zarządzania liczba celów polityki regionalnej zostaje ograniczona do trzech.

jg Cel 1 t- obejmuje regiony, w których PKB na 1 mieszkańca jest niższy od 75% średniej w Unii Europejskiej (mierzony parytetem siły nabywczej i obliczony na podstawie danych Wspólnoty za ostatnie trzy lata, dostępnych 26 marca 1999 r.), a także obszary, gdzie gęstość zaludnienia jest niższa niż 8-osób na 1 kin².⁸⁴ ,

*Cel 2.^- skierowany jest do regionów przechodzących transformację gospodarczą: dotkniętych upadkiem przemysłu, przechodzących kryzys obszarów wiejskich i ośrodków rybołówstwa, a także dotkniętych kryzysem obszarów miast.

Pomoc w ramach tego Cełu przysługiwać będzie regionom wypełniającym następujące warunki:

• strefom przemysłowym (poziomu NUTS 3), jeżeli charakteryzują je następujące trzy kryteria

łącznie:

—    stopa bezrobocia wyższa od średniej w Unii Europejskiej (w ostatnich trzech latach),

—    udział zatrudnionych w przemyśle równy lub wyższy od średniej w Unii (w każdym roku, począwszy od 1985 r.j,

—    Spadkowa tendencja liczby zatrudnionych w sektorze przemysłu;

⁸³ RozporządzejnętRady 2081/93, Dz. Urz. 1993, L 193, s. 5.

** Dawnwęd 6 ty okresie 1995-1999) ujęty w Protokole 6 Aktu Akcesji Austrii, Finlandii i Szwecji.

_«_Sireforn wiejskim (poziomu NUTS 3), gdy cechować je będą następujące kryteria:

-    albo gęstość zaludnienia niższa niż 100 mieszkańców na 1 km² albo dwukrotnie wyższy od średniej w Unii udział zatrudnienia w rolnictwie (w każdym roku, począwszy od 1985 r.J,

-    albo średnia stopa bezrobocia w ciągu ostatnich trzech lat wyższa od średniej Unii albo występowanie trendów wskazujących na zmniejszanie populacji zamieszkującej region (od 1985 r.);

» strefom miejskim o wysokim zaludnieniu, jeżeli spełnią jedno z kryteriów kwalifikacyjnych:

-    stopa długotrwałego bezrobocia wyższa od średniej w Unii Europejskiej,

-    wysoki poziom ubóstwa w miastach, w tym złe warunki mieszkaniowe,

-    wysoki stopień zanieczyszczenia środowiska,

-    wysoki poziom pjzestępczości,

-    niski poziom wykształcenia.

• strefom zależnym od rybołówstwa (przybrzeżnym), jeżeli charakteryzuje je:

-    wyśoki pożiótn zatrudnienia w sektorze rybołówstwa,

-    problemy związane z restrukturyzacją i koniecznością zmniejszenia zatrudnienia w tym sektorze.

Cel 3 ma dotyczyć regionów nieobjętych Celami 1 i 2 i zwalczać długotrwałe bezrobocie oraz

wspomagać adaptację do zmian w przemyśle („stare” Cele 3 i 4). Główne działania tó: edukacja ustawiczna i systemy szkolenia, dostosowania do zmian społecznych i ekonomicznych, efektywna polityka rynku pracy, przeciwdziałanie społecznej alienacji. Cel ten będzie dotyczyć regionów nieobjętych pomocą w ramach Celu 1.

Jak zostało to określone w rozporządzeniu Rady, które ustanawiało ogólne warunki przydzielania środków w ramach funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, regiony objęte pomocą w ramach Celu 1 polityki strukturalnej powinny odpowiadać poziomowi NUTS 2 podziału terytorialnego. W ramach Celu 2 polityki strukturalnej pomoc kierowana jest do regionów poziomu NUTS 3. Komisja ustaliła, że liczba osób zamieszkałych na obszarach objętych pomocą strukturalną z tytułu Celu 2 nie powinna przekraczać 18% całości populacji Unii. Dla każdego z krajów zostały określone maksymalne pułapy liczby ludności objętej pomocą. Procedury stanowią, że państwa członkowskie przedstawiają Komisji Europejskiej propozycje dotyczące wsparcia finansowego. Są również zobowiązane do przekazywania Komisji odpowiednich danych statystycznych niezbędnych do rozpatrzenia propozycji finansowania. Korekty celów dokonywane w poszczególnych etapach przedstawiono w tabeli.

5. Instrumenty finansowania polityki regionalnej

" - fundusze strukturalne

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - EFRR (European Regional Developrtient Fund, ERDE). Celem' tego Funduszu, który - jak już wspomniano - rozpoczął działalność, w 1975 r., były. działania na rzecz spójności gospodarczej i społecznej w zakresie korygowania podstawowych dysproporcji wewnątrz Wspólnoty Europejskiej wynikających przede wszystkim z przewagi rolnictwa, zmian w przemyśle lub strukturalnego bezrobocia.] Rozporządzenie Parlamentu Europej-"