Obraz8

XVII. Trzy funkcje państwa

190.    W niektórych ujęciach przyjmujących za punkt wyjścia założenia analizy systemowej wskazuje się na trzy funkcje państwa o nazwach: „funkcja adaptacyjna”, „funkcja regulacyjna” i „funkcja innowacyjna”. Nazwy te odpowiadają zasięgowi i głębokości skutków wynikających z reagowania państwa na wyzwania pochodzące z otoczenia.

191.    Funkcja adaptacyjna polega na tym, że konsekwencją reakcji danego systemu na oddziaływanie otoczenia jest plastyczne dostosowanie struktur, celów, sposobów funkcjonowania itp. tego systemu do zmian zachodzących w otoczeniu. Zmiany te są, mówiąc językiem matematyki, zmienną niezależną, reakcje systemu i skutki tych reakcji są natomiast zmienną zależną. Takie adaptacyjne dostosowania pozwalają systemowi, w granicach dostępnej mu elastyczności, przetrwać w zmieniających się warunkach otoczenia. Przekroczenie granic zdolności adaptacyjnych danego systemu prowadzi do zachwiania równowagi między systemem a otoczeniem i grozi systemowi zagładą. Tak na przykład organizmy żywe, będące złożonymi systemami biologicznymi, są w stanie zaadaptować się do niekorzystnych zmian zachodzących w środowisku naturalnym (będącym również zespołem systemów), lecz tylko do pewnego stopnia. Dalsze zmiany środowiska prowadzą z reguły do śmierci tych organizmów. Podobnie państwo przystosowuje się do warunków stwarzanych przez systemy - ekonomiczny, polityczny, społeczny i kulturowy -wchodzące w skład jego otoczenia. Stara się ono zachować wobec nich równowagę. Nadmierny poziom wyzwań, którym państwo nie jest w stanie adaptacyjnie sprostać, może doprowadzić do poważnego kryzysu państwa, a nawet do jego upadku, co zdarza się na przykład