Obraz13 (2)

konsekwencje dla planów dowództwa Armii Krajowej, które dając sygnał do powstania, liczyło na szybkie zajęcie Warszawy przez Armię Czerwoną. Tymczasem nie miała ona takiej możliwości, a plany Armii Krajowej okazały się tragiczne dla miasta i jej ludności.

Bitwa pod Warszawą była bardzo zacięta. Świadczą o tym straty sprzętu pancernego, poniesione przez obie strony.

Dane radzieckie w tym zakresie są znane, gdyż były publikowane. Znalazłem jednak nieco uzupełniających materiałów na ten temat. Otóż z meldunków radzieckiej 2 APanc wynika, że od 1 sierpnia, tj. od momentu przejścia do obrony i odpierania niemieckiego przeciwuderzenia, do 6 sierpnia włącznie straciła ona 295 wozów bojowych. Stanowiło to 43.5% stanu sprzętu pancernego z 31 lipca. Ogółem 2 APanc od dnia rozpoczęcia operacji w kierunku lubelskim i następnie warszawskim straciła 425 wozów bojowych, co wynosiło 52,6% stanu wyjściowego sprzed 18 lipca²⁵. Historiografia radziecka wymienia liczbę około 500 czołgów i dział pancernych ²⁶. Dane niemieckie o stratach 2 APanc są zbliżone. Zgodnie z meldunkiem od 27 lipca do 5 sierpnia włącznie 9 A /niszczyła 222 wozy bojowe²⁷.

Pod koniec bitwy pod Warszawą 2 APanc dysponowała jeszcze 383 czołgami i działami pancernymi. Największe straty poniósł 3 KPanc, w którym pozostało tylko 50 wozów bojowych. 8 KPanc posiadał ich jeszcze 126, 16 KPanc 134, a samodzielne jednostki armijne 24. Z bitwy obronnej, która rozpoczęła się dla 2 APanc w bardzo niesprzyjającej sytuacji operacyjnej i niedogodnym ugrupowaniu, wyszła ona ze zmniejszoną o połowę siłą bojową. Najbardziej wykrwawiony był 3 KPanc i wymagał znacznego uzupełnienia. Natomiast 8 i 16 KPanc miały nieco poniżej 50% stanów etatowych wozów bojowych i w zasadzie, podobnie jak 3 KPanc, wymagały odpoczynku i uzupełnienia. Tak się jednak nic stało²⁸. Czekały je kolejne zadania, wynikłe tym razem z nowej sytuacji, jaka się wytworzyła na omawianym kierunku operacyjnym. W myśl nowych decyzji marsz. Rokossowskiego. 16 KPanc jak wspomniałem — miał wesprzeć 8 AGw, natomiast 8 KPanc pozostał na miejscu, by nadal uczestniczyć w natarciu na warszawskie przedmoście nieprzyjaciela.

Straty niemieckie szacuję jedynie na podstawie meldunków 2 i 9 A zawierających m.in. dane o stanie sprzętu pancernego w dniu 5 sierpnia²⁹. Wykazują one bardzo duże wykrwawienie niemieckich związków taktycznych, co obrazuje tabela 1.

²⁵    Meldunki bojowe 2 Armii Pancernej z 18 lipca. 2 i 6 sierpnia 1944 r. AMOSSSR. zesp. 307. nr ew. 4148. t. 247. s. 450. 499 i 518.

²⁶    Historia Wielkiej Wojny Narodowej ZSRR 1941-1945. 1. IV. Warszawa 1965. s. 206; Gwardiejskaja tankowaja. s. 134.

²⁷    Meldunek 9 Armii z 5 sierpnia 1944 r.. MiD WIH, t. 312. roi. 343. kl. 7917036 n.

²⁸    Część historiografii mylnie podaje, że 2 APanc po 6 sierpnia 1944 r. została wycofana do drugiego rzutu I Frontu Białoruskiego w celu reorganizacji i uzupełnienia. Por m.in.: Gwardiejskaja tankowaja. s. 134.

²⁰ Meldunek IV Korpusu Pancernego z 5 sierpnia 1944 r.. MiD WIH. I. 312. roi. 1319. kl. 0000732-0000734: meldunek 9 Armii z 7 sierpnia 1944 r. MiD WIH. t. 312. roi. 347. kl. 7921308 n.

58