obraz6 (17)

Śmierć inicjacyjna jest więc powtórzeniem śmierci Istoty nadprzyrodzonej, założyciela Misterium. Z chwilą powtarzania podczas inicjacji pierwotnego dramatu odtwarza się również los Istoty nadprzyrodzonej: jej gwałtowną śmierć. Dzięki rytualnej antycypacji także śmierć zostaje uświęcona, napełniona wartością religijną. Śmierć jest wartościowana jako zasadniczy moment egzystencji Istoty nadprzyrodzonej. Przez rytualną śmierć inicjowany uczestniczy w nadprzyrodzonej kondycji Założyciela Misterium. Dzięki tej waloryzacji śmierć i inicjacja stają się wymienne; co oznacza, że w sumie konkretna śmierć utożsamiana jest na koniec z obrzędem przejścia do wyższej kondycji.

Śmierć inicjacyjna staje się warunkiem sine qua non każdej odnowy duchowej i, koniec końców, przetrwania duszy, a nawet nieśmiertelności. A jedną z najważniejszych konsekwencji obrzędów i ideologii inicjacyjnych w historii ludzkości było to, że waloryzacja religijna śmierci rytualnej doprowadziła w końcu do zwycięstwa nad strachem przed rzeczywistą śmiercią i do wiary w możliwość czysto duchowego przetrwania istoty ludzkiej.

Nie należy zapominać, że śmierć inicjacyjna oznacza zarazem kres człowieka „naturalnego”, niekulturowego - i przejście do nowej modalno-ści egzystencjalnej: modalności istoty „narodzonej w duchu”, to znaczy żyjącej nie tylko w rzeczywistości „bezpośredniej”. Śmierć inicjacyjna stanowi więc integralną część procesu mistycznego, przez który neofita staje się innym, ukształtowanym wedle wzorca objawionego przez bogów lub przodków mitycznych. Oznacza to, że inicjowany staje się prawdziwym człowiekiem wtedy, gdy przestaje być człowiekiem „naturalnym” i upodabnia się do Istoty nadludzkiej. Oto dlaczego - przede wszystkim - inicjacja jest interesująca dla zrozumienia mentalności archaicznej: pokazuje nam, że prawdziwy człowiek - człowiek duchowy - nie jest dany, nie jest rezultatem procesu naturalnego. Zostaje „zrobiony” przez starych mistrzów, wedle wzorców objawionych przez Istoty boskie i zachowanych w mitach. Ci starzy mistrzowie stanowią elity duchowe społeczeństw archaicznych. Oni wiedzą, znają świat ducha, świat prawdziwie ludzki. Ich funkcją jest objawianie nowym pokoleniom głębokiego znaczenia egzystencji i pomaganie im w podjęciu odpowiedzialności bycia „prawdziwym człowiekiem”, a przez to uczestnictwa w kulturze.

184