masa płynącej cieczy, wskutek swojej bezwładności stara się zachować poprzedni kierunek ruchu. W momencie zakończenia suwu ssania powoduje to gwałtowne uderzenie cieczy w pompie, zarówno o tłok i powierzchnię cylindra, jak i o zawory (szczególnie o dolną powierzchnię zamykającego się zaworu ssawnego), a w momencie zakończenia suwu tłoczenia może spowodować oderwanie się słupa cieczy od tłoka.
Energia ruchu cieczy zostaje w powietrznikach zamieniona na energię ciśnienia wskutek sprężenia znajdującego się w nim powietrza. Energia ta wykorzystywana jest następnie do przyspieszenia masy cieczy, co wyrównuje zachodzące w pompie zmiany wydajności.
Dzięki takiemu działaniu powietrznika prędkości cs i ct w rurociągach ssawnym i tłocznym zbliżone są do wartości stałych, co powoduje zmniejszanie wahań ciśnień w cylindrze pompy, związanych z przyspieszaniem łub opóźnianiem podnoszonej cieczy.
Rys. 2.13. Schemat pompy tłokowej z powietrznikami ssawnym i tłocznym; a - usytuowanie powietrzników w pompie, b - usytuowanie powietrzników w układzie pompowym,
1 - tłok w cylindrze pompy, 2 - zawór ssawny, 3 - zawór tłoczny, 4 - powietrznik ssawny,
5 - powietrznik tłoczny, 6 - skrzynia zaworowa.
Powietrznik ssawny wpływa na zmniejszenie oporów przepływu po stronie ssawnej, a tym samym zwiększa dopuszczalną wysokość ssania w danych warunkach pracy pompy (temperatura cieczy i panujące ciśnienie atmosferyczne). Powietrznik tłoczny służy natomiast do wyrównania natężenia przepływu w rurociągu po stronie tłocznej i zmniejsza maksymalną siłę tłoczenia.
52