OMiUP t2 Gorski69

—    przy skierowaniu trzeciego kanału w stronę dziobu uzyskuje się urządzenie hamujące jednostkę,

—    cztery kanały umożliwiają przesuw we wszystkich kierunkach. Rozwiązanie wg rys. 7.91e umożliwia również stosowanie śruby o stałym

skoku.

7.5.2.2.    Stery strumieniowe z kanałem wlotowym w osi wzdłużnej statku

Dość istotną wadą eksploatacyjną poprzecznych sterów strumieniowych jest zmniejszenie ich efektywności działania wraz ze wzrostem prędkości statku. Wadę tę likwidują urządzenia sterów strumieniowych z przepływem wody w kształcie litery T lub Y z kanałem wlotowym wody znajdującym się w osi wzdłużnej symetrii statku. Takie rozwiązania kanału przedstawiono na rys. 7.92. Oba wymagają stosowania sterowanych klap wylotowych.

W czasie przepływu wody przez kanały nie powstają szkodliwe różnice ciśnień, a urządzenie ma dodatkowe zalety manewrowe, a mianowicie:

—    efektywność działania wzrasta wraz z prędkością statku (rys. 7.92c),

—    zamknięcie klapami wylotów obu kanałów zapobiega stratom mocy wynikającym ze wzrostu oporu holowania,

—    otwarcie jednej z klap wylotowych umożliwia uzyskanie efektu sterownia nawet bez uruchomienia śruby steru,

—    otwarcie obu klap wylotowych wywołuje efekt hamujący,

—    uruchomienie śruby steru na unieruchomionym statku powoduje ruch statku.

Oryginalne rozwiązanie kanału przelotowego pokazano na rys. 7.93. Wlot do kanału znajduje się w dnie statku, a kanał ma kształt odwróconej litery U. Kierunek wypływającego z kanału strumienia wody jest sterowany przez dysze wylotowe 7, które mogą być obracane o 360° wokół pionowej osi.

Wyżej wymienione stery strumieniowe produkowane są przez angielską firmę Elliot w kilku wersjach. Spalinowy silnik napędza śrubę steru 5 przez przekładnię zębatą 2 (w rozwiązaniu z poziomym wałem śrubowym) lub przez przekładnię kątową 3 przy zastosowaniu pionowego wału śrubowego. Rozwiązanie proponowane przez firmę Elliot wymaga stosowania dodatkowego silnika 6 napędzającego mechanizm obrotu dyszy. Dużą zaletę stanowi możliwość uzyskania naporu śruby sterowej w dowolnym kierunku, w zakresie 360°, dzięki czemu można urządzenie wykorzystywać zarówno do osiągnięcia pewnej, niewielkiej prędkości podczas przeholowania, jak i przy hamowaniu statku w razie skierowania strumienia wylotowego ku dziobowi.

7.5.2.3.    Przykłady rozwiązań konstrukcyjnych sterów strumieniowych

Każdy ster strumieniowy składa się z następujących elementów:

—    kanału przepływowego,

—    śruby steru (wirnika pompy, pędnika),

369