P1010017 (8)

P1010017 (8)



tego, doprowadzając go od zainteresowań wyłącznie liry-czno-filozoficznych do wielkiej epiki, a tym samym do rozlegle zakrojonego przedstawiania wydarzeń zachodzących w świecie ludzkim, mogła dokonać się jedynie w oparciu

0    wzorce antyczne, a w szczególności o wzorzec Wergiliusza. Dante jako pierwszy pośród tych, których znamy, zdobył sobie bezpośredni dostęp do Wergiliusza jako twórcy; właśnie też na Weigjliuszu — o wiele bardziej niż na teoriach średniowiecznych — kształciło się jego poczucie stylistyczne i jego wyobrażenia o wzniosłości; i właśnie dzięki Wergilemu zdołał on przełamać ciasne ramy suprema con-structio, narzucanej zarówno przez, poezję prowansalską, jak

1    przez współczesną poezję włoską. Gdy jednak zbliżał się do swego wielkiego dzieła, które stoi pod znakiem Wergiliusza, doznał też w trakcie swej pracy przemożnego wpływu innej, bardziej współczesnej i żywszej tradycji: jego podniosły utwór zaczął mieszać style i nabrał charakteru figuralnego, owo zmieszanie stylów dokonało się zaś na gruncie figuralnego widzenia świata; dzieło Dantego stało się Komedią — a przy tym, również i jako twór stylistyczny, stało się dziełem chrześcijańskim. Po wszystkim, co powiedzie* liśmy na ten temat wyżej w toku naszych interpretacji, nie potrzeba już ponownych wyjaśnień, które by dowodziły, iż mieszające style ujęcie wszystkich wydarzeń ziemskich, i to bez żadnych ograniczeń estetycznych w ekspresji i w zawartości treściowej — jest (i dlaczego jest) jako podniosły twór figuralny ujęciem chrześcijańskim ze swego ducha i ze swej genezy. Wiąże się z tym również jedność całego poematu, który ogromne bogactwo tworzywa i działań łączy w jeden jedyny, zespalający niebo i ziemię, związek uniwersalny: il poema sacro, al ęuale ha posto mano e cielo e terra. Z drugiej zaś strony Dante był znowu pierwszym pisarzem, który odczuł i urzeczywistnił specyficzną dla antyku gra-ińtas wysokiego stylu, a nawet ją jeszcze zdystansował.

Może on mówić, eo chce, chociażby to było nie wiem jak niskie, groteskowe, odrażające albo szydercze, a pomimo to utrzymuje wysokość swego tonu; realizm Boskiej komedii nie mógłby nigdy popaść w krotochwilność i służyć tylko uciesze gawiedzi, jak to bywało w chrześcijańskim teatrze. Charakterystyczna dla Dantego wysokość tonu byłaby tue do pomyślenia we wcześniejszych utworach epiki średniowiecznej i jest też ona — jak można uzasadnić to na wielu przykładach — wyszkolona na wzorcach antycznych (piękny przykład stanowi tutaj dantejska forma zaklęcia ze słowem se, która wywodzi się z klasycznego zwrotu ze słowem sic, o czym pisał ostatnio G. Bonfante w „Publications of the Mod. Lang. Assoc.’’, LV1I, 930). Datująca się z epoki przeddantejskiej twórczość w językach ludowych, zwłaszcza twórczość chrześcijańska, była — pomimo wpływu retoryki szkolnej, na który często ostatnio wskazywano — w odniesieniu do kwestii stylowych całkiem jeszcze naiwna. Jednakże Dante, mimo iż czerpał swoje tworzywo z najżywotniejszej mowy ludowej, a często z jej form najniższych, naiwności owej się wyzbył: każdy użyty przez siebie zwrot wtłoczył on w pełną powagi tonację swojego dzieła, kiedy zaś zabrał się do opiewania boskiego porządku świata, wówczas zadaniu temu podporządkował tak udoskonalone konstrukcje okresów retorycznych i narzędzia składniowe, że umożliwiło mu to opanowanie ogromnego bogactwa myśli i potężnie rozbudowanych związków wydarzeń; od czasów starożytności nie dałoby się nam spotkać w poezji z niczym podobnym (jednym z licznych przykładów może być tutaj fragment Pieklą, II, 13—36 27). Czy styl Dantego jest jeszcze owym

a7 „Mówisz, że w ciele jeszcze skazitelnym Rodzic Syłwiusza odwiedził te szlaki I nieśmiertelność czuł ciałem śmiertelnym.

To, że wróg złego był mu łaskaw taki,

Wiedząc, jak ważny skutek dzieło czeka,

I ważąc, kto zacz miał zeń wyjść i jaki,


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Image008201 ie. Nie trzeba tego czynić, kiedy od północy powitaie, ten ieft czas do pracy nays
FunkcjonowanieRynku R042 133 produktu, to zmiany tego popytu mogą być wyłącznie konsekwencją przejm
właśnie wskutek bardzo silnych hamulców wewnętrznych, które go od tego powstrzymuję. Nic jest lo Jed
przeprowadzony zgodnie z regułami sztuki (metody), jego wyniki będą prawdziwe niezależnie od tego, k
właśnie wskutek bardzo silnych hamulców wewnętrznych, które go od tego powstrzymują. Nic jest to jed
32792 IMGT83 154 154 (1995). W celu oddania istoty tego przesunięcia od zainteresowania ^wiedzą"
ściągania, a co go od tego odwodzi. Następnie pokażemy, w jaki sposób wykładowca może zniechęcać
barlik,nowak0016 2.2. Falowniki niezależne go. Wartość średnia tego prądu zależy od rodzaju odb
barlik,nowak0017 111 2.2. Falowniki niezależne go. Wartość średnia tego prądu zależy od rodzaju obci
właśnie wskutek bar dr. o silnych hamulców wewnętrznych, które go od tego powstrzymują. Nie jest to
img254 (3) winna być o 3/3 mniejsza niż średnica gwoździa. Po całkowitym wbiciu gwoździa należy zagi

więcej podobnych podstron