4989292126

przeprowadzony zgodnie z regułami sztuki (metody), jego wyniki będą prawdziwe niezależnie od tego, kto go weryfikuje. Wyniki uzyskane metodą naukową są powtarzalne. Podanie dokładnej metodyki badań jest obowiązkiem publikującego wyniki badań.

Wśród roboczych metod badań naukowych miejsce pierwsze należy się z kilku względów metodom obserwacyjnym. Obserwacja naukowa jest ścisłym i ukierunkowanym rejestrowaniem spostrzeżeń dotyczących określonego obiektu, zjawiska lub procesu, odbywającym się w warunkach naturalnych, bez jakiejkolwiek ingerencji obserwatora. Jest ona więcej niż zwykłym spostrzeganiem, gdyż powinna zawierać zawsze dwa elementy; postrzeganie zmysłowe oraz element umysłowy, przybierający kształt przynajmniej jednego w niosku. Prowadzenie obserwacji naukowej wymaga, zatem opracowania specjalnych technik i odpowiedniego przygotowania obserwatora.

Aby metoda ta spełniała wy magania metody naukowej, należy⁷ określić:

1)    cel obserwacji, tzn. ustalić co się obserwuje i dlaczego,

2)    rodzaj obserwowanych zjawisk lub obiektów, ich lokalizacje i charakter,

3)    sposób prowadzenia obserwacji i rejestracji wyników obserwacji,

4)    miejsce, czas i kolejność obserwacji,

5)    niezbędną liczbę obserwacji i ich usytuowanie w obserwowanym zjawisku,

6)    technikę prowadzenia obserwacji,

7)    charakter i prawdopodobieństwo występowania czynników zakłócających,

8)    zasady kontroli i interpretacji wyników obserwacji.

W metodzie obserwacyjnej często stosuje się również technikę wywiadu lub ankietowania. Obserwacja zawsze dotyczy konkretnego zachowania, działania i interakcji symbolicznej w (prostych lub złożonych) sytuacjach społecznych bez względu na to czy sytuacje te zostają umyślnie stworzone dla eksperymentalnych celów czy powstają spontanicznie w warunkach naturalnych.

Kolejną metodą badań naukowych jest eksperyment naukowy. Między metodami obserwacyjnymi a eksperymentalnymi zachodzą niewątpliwie pewne podobieństwa. Jak pisze J. Pieter wiele prac badawczych nad tymi samymi zagadnieniami prowadzi się metodami obserwacyjnymi i eksperymentalnymi łącznie. Niejako z dwóch stron przystępuje się do badań nad sprawą jedną i tą samą¹⁴.

Polega on na celowym wywołaniu określonego zjawiska lub umieszczeniu badanego obiektu w warunkach, w których najpełniej i naj wy raźni ej uwidaczniają się objawy interesujące badacza, w miejscu    i    czasie    umożliwiającym    obserwację

i pomiar. Eksperymentowanie, w odróżnieniu od obserwacji jest zatem świadomym sterowaniem przyczynami zjawiska w celu osiągnięcia pożądanych skutków, na który ch podstawie można wykryć zachodzące związki przyczynowo - skutkowe. W metodzie eksperymentalnej można wyróżnić:

1)    eksperyment czynny,

2)    eksperyment bierny,

3)    eksperyment bierny lub czynny¹⁵.

2.3. Budowa (struktura) pracy doktorskiej

Każda praca dyplomowa, również doktorska powinna mieć pewną strukturę. Dzięki temu ułatwione zostanie wyprowadzanie wywodów . Należy stworzyć niejako logiczny ciąg myślowy przyczynowo -skutkowy. Ciąg ten musi mieć swój punkt wyjścia, czyli wstęp, rozwinięcie zawierające poszczególne rozdziały oraz zakończenie, w którego skład wchodzić będą wnioski. Zanim przejdziemy do roli wstępu, rozwinięcia i zakończenia należy przedstawić układ całej pracy dyplomowej. Poniżej przedstawione zostały jej typowe elementy⁷:

¹⁴    J. Pieter, Zarys metodologii pracy naukowej, op. cit., s. 84.

¹⁵    T. Rawa, Metodyka wykonywania inżynierskich i magisterskich prac dyplomowych, op. cit., s. 30 - 32.