P1100043 (2)

Anna Pięcińska Lublin

Komunikaty reklamowe jako element satyry obyczajowej

Najdoskonalszy system znakowy, jaki stanowi każdy język etniczny, jest nierozerwalnie związany z życiem każdej posługującej się nim społeczności i nieustannie odzwierciedla wielość zmian obyczajowych, ekonomicznych, kulturowych, zwłaszcza politycznych zachodzących w danych społeczeństwach. Wszystkie języki natychmiast rejestrująto, co dzieje się wśród mówiących społeczności, które żyją rozwijają się, pracują tworzą dobra materialne i kulturę duchową często przeżywająkryzys, a nawet giną. Ma to wszystko swoje odbicie w języku, który istnieje tak długo, jak długo żyje i działa mówiąca grupa, zwłaszcza wspólnota narodowa. (Ożóg, 2001,14)

Opisane powyżej zjawiska zaistniały także wpolszczyźnie, która po 1989 roku przeszła głęboką przemianę. Objawiła się ona między innymi poprzez gwałtowny rozwój swoistego „stylu reklamowego” (por. Ożóg, 2001). Reklama-dotychczasniemal zupełnie nieobecna w świadomości społeczeństwa - opanowała nagle wszystkie medią które zaczęły „upowszechniać sposób mówienia nakierowany na konsumpcję i na zysk płynący ze sprzedaży komunikatów językowych” (Ożóg, 2001,17).

Stając się bardzo istotnym elementem życia społecznego, reklama szybko została skarykaturowana w tekstach satyrycznych, do dziś jest dla nich znakomitą pożywką i niemal niewyczerpanym źródłem efektów komicznych.

Komunikaty reklamowe wykpiwała i wykpiwa także Ewa Szumańska w swym popularnym cyklu audycji zatytułowanym „Z pamiętnika młodej lekarki”¹,

Celem niniejszego artykułu jest ukazanie sposobu, w jaki Ewa Szumańska obnaża nieporadność bądź absurdalność niektórych tekstów reklamowych, a także wskazanie na fakt, iż poprzez krytykę pewnego stylu komunikowania się poddaje ona również ocenie szersze zjawiska społeczne, jakim sąkonsumpcjonizm i bezkrytyczne uleganie magii reklamy.

¹ W niniejszym artykule pomijam opis budowy poszczególnych audycji oraz charakterystykę całego cyklu. Osoby zainteresowane odsyłam do mojego artykułu: „Język medycyny w służbie satyry politycznej” (2000).

Język trzeciego tysiąclecia II, tom I: Nowe oblicza komunikacji we współczesnej polszczyinie. red. Grzegorz Szpila, seria Język a komunikacja 4, Kraków, Wydawnictwo Tertium, 2002