P1100104

240 Maria Wojtak

wzmianek i notatek. Stają się one wypowiedziami skierowanymi, dlatego można w nich obserwować rozmaite przejawy dialogowości zewnętrznej i wewnętrznej. Wśród przejawów dialogowości zewnętrznej mieszczą się formuły zakodowane zwykle w 2. os. 1. mn., zawierające pytania lub różnego rodzaju apele, kierowane do czytelników, np.: Czy pamiętacie naszą okładkę z września? (99,1-2,6); Sprawdźcie naszą stronę internetową (99, 6,6). Analogiczne akty mowy mogą mieć formę działań językowych kierowanych do pojedynczego odbiorcy: Po wszystkie informacje dzwoń... (99, 6, 8); Na zdjęciu widzisz prototyp... (99,9,8) itd. Dialogowość wewnętrzna polega na wprowadzaniu sekwencji dialogowych, urozmaicających tok informacji: Ipo co ja to wszystko piszę? Bo jest dobra wiadomość... (99,1-2, 6) (bardziej szczegółowy opis tych zagadnień zawiera moje studium znajdujące się w druku).

Największy zakres mająjednak przekształcenia dotyczące form językowych i stylu wypowiedzi. Klasyczne notatki i wzmianki są zredagowane jako komunikaty o zneutralizowanej barwie stylistycznej, gdyż mają informować -w sposób zwięzły, jasny i rzeczowy. Wiele komunikatów drukowanych w magazynie rowerowym ma taki właśnie charakter. Wymóg precyzji wysłowienia jest spełniony dzięki stosowaniu terminów, symboli technicznych oraz nazw własnych, zwłaszcza nazw firm. Grupę słownictwa specjalistycznego tworząjednak nie tylko terminy, funkcjonujące jako znaki specjalistycznych pojęć, lecz różne ich ekwiwalenty. Nie wszystkie się wprawdzie pojawiają we wzmiankach, warto jednak wspomnieć i o tych funkcjonujących w innych gatunkach, gdyż w piśmie fachowym, jakim jest bikeBoard, informacja odlana w różne formy gatunkowe przeważa nad publicystyką.

Grupę nazw odnoszących się osoby jeżdżącej na rowerze górskim (zawodnika, sportowca lub hobbysty) tworzą leksemy znane, utrwalone w słownikach, używane niejednokrotnie na określenie wszelkich użytkowników jakichkolwiek rowerów: rowerzysta, cyklista, kolarz lub nazwy bardziej wyspecjalizowane: kolarz górski. Grupę tę uzupełniają nazwy o wąskim zakresie, odnoszące się do osoby uprawiającej jakąś subdyscyplinę kolarstwa górskiego. Są wśród nich pożyczki np. downhillowiec i ich polskie odpowiedniki: zjazdowiec. W grupie nazw wyspecjalizowanych i przy tym ekspresywnych znajdujemy: pożyczki, derywaty, a więc formy nowe, w tym derywaty syn taktyczne i semantyczne. Spośród pożyczek komentarzem chcę opatrzyć formę biker, gdyż ma ona szansę stać się trwałym składnikiem leksyki wyspecjalizowanej. Jej znaczenie i zakres użycia, a także barwa stylistyczna dopiero się kształtują. Najczęściej funkcjonuje jako odpowiednik określenia rowerzysta uprawiający kolarstwo górskie. Nabiera jednak różnorodnych odcieni znaczeniowych w takich wyrażeniach, jak: wybredny biker, ambitny biker, prawdziwy biker, wprawny biker. Co ciekawe, nazwa biker zyskała też definicję, wysłowioną w sprawozdaniu z wyścigu na rowerach górskich: Nie miałem żadnych wątpliwości co do tego, że trasę wyścigu poprowadził biker. Wiecie wszyscy, co oznacza to słowo. Biker to nie to samo co rowerzysta czy kolarz, biker to górskie zwierzę napędzane adrenaliną (98, 6,24). Konkurentem dla tej nazwy może się stać leksem góral, mimo że funkcjonuje już także jako potoczna nazwa roweru górskiego.

Repertuar nazw określających osobę jeżdżącą na rowerze górskim powiększa się ze względu na przyjmowany w opisach punkt widzenia. Rowerzysta jest przedstawiany jako ktoś wyjątkowy, a więc jeździec (rower funkcjonuje w tych opisach jako wierzchowiec - piszę o tym obszerniej w oddzielnym studium): wymaga to finezyjnego jeźdźca, który wie, kiedy można depnąć na maksa, a kiedy delikatnie kręcić (97, 9, 38) lub pilot: Pilot nie jest w stanie wyczuć minimalnego choćby odkształcenia tylnego widelca (97, 7-8, 14). Autorzy artykułów postrzegają rowerzystów jako swoich, bliskich, przedstawiają ich więc przy pomocy potocznych wyrazów ekspresywnych w rodzaju gość czy koleś. Poza tym rowerzysta jest opisywany jako entuzjasta i z punktu widzenia entuzjasty. Tę perspektywę uwypuklają leksemy: entuzjasta, wielbiciel, fan, fanatyk, maniak, miłośnik, wyznawca. Semantyka owych określeń, a zwłaszcza barwa emocjonalna ujawnia się dopiero w użyciu. Porównajmy dla przykładu: Bezkompromisowi wielbiciele XC mogą katować swoje ciała na wielogodzinnych podjazdach (97, 7-8, 52); Miłośnicy down-hillu na swych Juliach mają szansę rozgrzać do czerwoności tarcze hamulców (97, 7-8, 52); Był on zaprojektowany z myślą o fanatykach i hardcorow-cach marzących o Klein 'ie (97, 7-8, 11).

Emocjonalna temperatura przekazu dominuje czasem nad logiką, co może owocować sformułowaniami typu: części, które spowodują zawrót głowy u przeciętnego zjadacza błota spod kół (97, 1-2, 12); wyjątkowy purysta rowerowej lekkości (96, 1, 24); SLOPING TOP TUBĘ, czyli opadająca górna rura chwyciła za serce swoją stalową dłonią miłośników rowerów górskich (97, 1-2, 10). Wrócę do tego zagadnienia w końcowej części szkicu.

Jedną z form przekształcania stylu informacji (w tym gatunków najmniej skomplikowanych pod względem konstrukcyjnym) jest użycie form potocznych z rejestru ekspresywnego. Zdarzają się wypowiedzi przesycone wręcz tego typu formami, nie brak też wypowiedzi inkrustowanych zaledwie