P1100106

244 Maria Wojtak

muje wyścigi amatorów w uphill'u, erosie, slalomie i uwaga po raz pierwszy w Polsce zorganizujemy downhill. Na dodatek ostatniego dnia festiwalu zobaczycie zmagania najlepszych „profi"polskiego MTB. Przyjadą zwabieni niebotycznymi (bez kitu) nagrodami. Jeżeli tego wam za mało dorzucimy jeszcze, że do Myślenic warto przyjechać również dla techno party jakie zaserwuje nam ekipa RMF. Z odnalezieniem Myślenic kłopotu nie będzie leżą na trasie Kraków — Zakopane (98, 1-2, 6). Przekształcenia kształtu wypowiedzi w prasie wyspecjalizowanej nie odbiegają zasadniczo od przeobrażeń w języku innych mediów. Chęć zdobycia czytelnika przejawia się jednak w osobliwy sposób, gdyż komunikaty kierowane są do określonej grupy odbiorców i formułowane z punktu widzenia wyspecjalizowanych nadawców. Komunikowanie przybiera formę interakcyjną -wypowiedzi są więc ekspresywne i skierowane. W sposobie wysłowienia dominuje poetyka zachwytu, gdyż czytelnik (entuzjasta i wybraniec losu) ma być przekonany, że przedstawia się mu niezwykłą rzeczywistość (świat bike-rów) i doskonałe jej składniki: doskonałych rowerzystów, doskonałe rowery, trasy, zawody itd. Hiperbola i superlatyw jako podstawowe kategorie stylistyczne zyskują więc całą gamę językowych wykładników. Sięga się do stylu potocznego i do slangu, a komunikat formułuje czasem precyzyjnie i rzeczowo, czasem żartobliwie, ale też niejednokrotnie na tyle brawurowo, że w potoku metafor i innych figur, gubi się logika.

Bibliografia

Bauer, Z., 2000, „Gatunki dziennikarskie”, [w:] Dziennikarstwo i świat mediów, red. Z. Bauer, E. Chudziński, Kraków, s. 143-173.

Majkowska, G., 2000, „O języku mediów”, [w:] Dziennikarstwo i świat mediów, red. Z. Bauer, E. Chudziński, Kraków, s. 231-243.

Wojtak, M., 1999, „Wyznaczniki gatunku wypowiedzi na przykładzie tekstów modlitewnych”, Stylistyka VIII, s. 105-117.

Wojtak, M., „Wysoki współczynnik czadu, czyli o słownictwie w prasie specjalistycznej — na wybranych przykładach”, w druku.

Wykaz skrótów:

PSJP - Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, red. H. Zgółkowa, t. 1„ Poznań 1994.

O szarżach, bataliach, ucieczkach z pola walki i różnego rodzaju wojnach, czyli o militaryzacji współczesnego języka polskiego

Od około 10 lat można zauważyć w języku polskim przyspieszony proces różnego rodzaju zmian, który obejmuje prawie wszystkie obszary języka. Jakkolwiek stwierdzenie, iż każdy język podlega zmianom, jest truizmem, to jednak tempo i zakres zmian, które nastąpiły i następują po upadku komunizmu w Polsce, są tak duże, że wydają się być czymś szczególnym. Celem niniejszego artykułu jest krótkie przedstawienie jednego wąskiego zjawiska językowego, jakim jest nasilająca się militaryzacja współczesnego języka polskiego. Zaproponowane w tytule artykułu pojęcie militaryzacji języka rozumieć należy jako przesadne, często zupełnie nieuzasadnione używanie słownictwa wojskowego w odniesieniu do desygnatów niezwiązanych w ogóle z wojskowością. Jeżeli kolegów partyjnych Millera nazwie się armią Millera, a spór pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Europą dotyczący importu bananów wojną bananową, to wówczas mamy do czynienia z omawianym przeze mnie zjawiskiem. Głównym źródłem, z którego pochodzą prawie wszystkie przykłady, są czasopisma, a zwłaszcza tygodnik Wprost, którego regularne czytanie wynika w moim przypadku z prowadzenia badań toksykologicznych, nie jest zaś odbiciem moich poglądów.

Język prasy coraz częściej stanowi materiał badawczy językoznawców (por. Liigner, 1995:22-23). W jego badaniach można wyodrębnić trzy główne kierunki. Część badaczy traktuje język prasy jako materiał odzwierciedlający współczesne tendencje językowe. Druga grupa postrzega go jako specyficzny język tego właśnie środka przekazu. Inni uważają, że można wyodrębnić cechy charakterystyczne języka poszczególnych tytułów prasowych, zawężając w ten sposób pole badawcze drugiej grupy (por. Liigner, 1995:22). Piszący te słowa zaliczyłby się do pierwszej z wymienionych grup.

Choć niniejszy artykuł nie jest pierwszym, który podejmuje problematykę używania słownictwa wojskowego w odniesieniu do innych dziedzin rzeczywistości pozajęzykowej, zarówno wnioski, jak i materiał empiryczny czy też sposób jego przedstawienia w tym artykule różnią się znacznie od wcze-