P1100714 (2)

22

P ^wsn»

„późno można odnieść i do spóźnionego terminu jego wybuchu, i h, pory dnia.

Nieporadne, agresywne rymy męskie, skrócone wersy, urywajuj zdania są w tym dramacie językiem namiętności - żądzy zemsty j i walki, także erotyki. Mitologiczne konteksty jeszcze wzmacniąją t₈1 skojarzenia, jednoznaczność wprowadza postać Aresa — boga wojuj [ i bohatera wielu przygód miłosnych. Nie tylko jednak za sprawą Ars. i sa powstańczy zryw, sama walka są w Nocy listopadowej równoznacz. I ne | erotycznym opętaniem. Przykładem mogą tu być nie tylko roz.1 mowy Joanny i Wielkiego Księcia przeskakujące od polityki, od ri? rżeń o wielkości, do miłosnego oczarowania. Szaleństwo Joanny I i _w ostatniej scenie jest więc rodzajem puenty:

_nMówił ojciec do swej Basi: biją w tarabany.....”

Nie, to nie tak — tak. — Mars mnie zabiera na swoje łoże - w miłość (X, 42—45).

Bardzo przecież podobna, miłosna i wampiryczna relaęja łączył Wysockiego i Pallas:

WYSOCKI

wybiega z uliczki, z lewej spostrzega Pallas

Ha, ty moja!

PALLAS

Ha, ty mój!

Jużeś pierwsze zwycięstwo wziął!

WYSOCKI

0 patrz, jako mnie kirasjer ciął; a tu na licu, patrzaj -

PALLAS

Rana!

Krew świeża, pozwól wyssać, pić (VII, 32-36).

Śmierć w takiej wojnie na pewno odarta jest z patosu. Keiy, mitologiczne boginie Przeznaczenia, które dosięgnęło umierających, ssą

krew zabitych. Nie rozróżniają swoich i wrogów, ich działania są dwuznaczne, ironiczne:

KERA

nad trupem Potockiego

Gdy zejmiesz duszy jarzmo, gdy wyżresz z duszy grzech, poniesiem je na ostrów, na śmiech.

KERA.

nad trupem młodego Gendra Na śmiech.

KERA

nad trupem Makrota Na śmiech (VII, 144—147).

Mitologiczne bóstwa Nocy listopadowej nie opowiadają się po niczyjej stronie, nie współczują z nikim, nie wnoszą w wydarzenia Nocy listopadowej horyzontu wartości. Świat mitologii pomieści wszystko i wszystko zrówna. Kora skrzętnie przechowa w podziemnych spichrzach przelaną krew, Kery zaniosą ją na wyspę, do teatru, na śmiech.

IV. SYMBOLIKA HISTORIOZOFICZNA

Z konwersacji prowadzonej jak w salonowej komedii, z typowych dla niej bon mots i kalamburów, tyle że wygłaszanych w drastycznie odmiennej sytuacji, rodzi się historyczny konflikt:

NABIELAK

Chcesz, by rozważać twą śmierć - rozważyłem.

uderza bagnetem