P1170432

144    _ Jon Michalski_

przedmiotu niejednokrotnie podkreślano (L. Okulicz 1970, s. 99 101) silny wpływ, jaki wywarły kultura pomorska i łużycka na powstanie i rozwój kultury kurhanów zachodniobałtyjskich, a zwłaszcza jej grupy zachodnioma/urskiej- W przypadku kultury łużyckiej głównie wskazuje się na niewątpliwy genetyczny wkład grupy mazursko-warmińskiej, natomiast rzadko i bardzo ogólnie mówi się o oddziaływaniach innych grup. W naszym przypadku bardzo wyraźnie, zwłaszcza na stan. 1, wystąpiła ceramika, którą stylistycznie, a czasami i technologicznie można powiązać z grupą chełmińską. Pobieżne nawet zapoznanie się z kulturą materialną tej grupy pozwala dopatrzeć się wielu cech bliskich kulturze kurhanów zachodniobałtyjskich. Można tu wymienić kulisto-denność naczyń (J. Chudziakowa 1974, tabl. XI, 5, 6), pokrewne motywy ornamentacyjne, a zwłaszcza przecinające się grupy żłobków (J. Chudziakowa 1974, tabl. XI, 4) oraz podobne formy ceramiki. Nie bez znaczenia jest także występowanie na ziemi chełmińskiej osad obronnych. Wszystko to razem powoduje, że postulować trzeba szczegółowsze rozpoznanie stosunków łączących te dwa ugrupowania, także w drodze dalszego pozyskiwania źródeł z obszaru, na którym one sąsiadują. Przy omawianiu ceramiki występującej na obu stanowiskach w Łodygowie podkreślaliśmy fakt odkrycia fragmentów, które umownie nazywaliśmy „kloszowymi”. Z kulturą pomorską lub z jej „kloszową” odmianą łączą się technologią wykonania, bardzo wyraźnie odbiegającą od dominującej na naszych stanowiskach. Można więc przypuszczać, że oprócz wpływów na stylistykę, docierały tutąj także gotowe egzemplarze naczyń kultury pomorskiej lub też były robione na miejscu przez jakichś przedstawicieli tej kultury. O możliwości zaistnienia takiej sytuacji świadczą znaleziska z innych stanowisk, w tym także odkrycie grobu kloszowego na grodzisku w Starzykowie Małym (J. Antoniewicz 1964, s. 133).

Badania w rejonie Łodygowa i w najbliższej okolicy mają o tyle istotne znaczenie, że rokują nadzieję na odkrycie i przebadanie oprócz osad kultury kurhanów zachodniobałtyjskich także stanowisk pozostałych dwóch kultur. Pozwoliłoby to porównać materiały wszystkich trzech zespołów i być może moglibyśmy w miarę precyzyjnie ustalić, jakie istniały kierunki oddziaływań i jak były one ważne dla poszczególnych ugrupowań.

LITERATURA

Antoniewicz J.

1954 Zagadnienie wczetnożelaznych osiedli obronnych na wschód od dolnej Wisty i w dorzeczu rzeki Preyoły. Wiadomości Archeologiczne, t. 20, s. 327 368.

IBM Osiedla obronne okresu wczesnożelaznego w Prusach, Śwutowil. i 25, s. 5 211.

Chudzlukowu J.

IBM Kulluro łużycka na terenie między rzeczą Wisty. Dtuięcy i Osy. Warszawa Poznań

Koslriewski J.

IBM Kultura łużycka na Pomorzu, Poznań.

U Bsume W.

IBJ8 Di* P/ahlbrticken des Burgwalles bei Klein Ludtmgsdor/, Elbinger Jahrbuch. t. 15.

> 147 158.

LukaL J.

1979Kultura uiejherouisko-krotoszyńska. |w:l Prahistoria ziem polskich, t. IV. Wrocław. s/147 168.

Luka UJ.. Pietrzak M.

IM Osada z przełomu epoki brązu i żelaza w Będzieszynie, poui. Gdańsk. Sprawozdanie z badań u> 1966 roku. Sprawozdania Archeologiczne, t. 20. s. 83 93.

Okulicz L.

1970 Kultura kurhanów zachodniobałtyjskich we wczesnej epoce żelaza. Wrocław-War-stawa-Kraków,

PodgórskiJ T

1971Z badań wykopaliskowych w Juszkoune (Będzieszynie) w pow. gdańskim (1967 19691. Sprawozdania Archeologiczne, i, 23, s. 79 92.

D1E BESIEDLUNG DES GRENZGEBIETES DER LAUSITZER KULTUR, DER POMMERSCHEN KULTUR UND DER WESTBALTISCHEN HUGELGRABERKULTUR IN LODYGOWO, WOIW. ELBLĄG

Zusammenfassung

Im 1984 und 1985 Jahre wurden die Ausgrabungsarbeiten a uf den beiden befestigten Siedlungen,der Westbaltischen Hugelgraberkultur in Lodygowo, Wotw. Elbląg durchge-IbhtL Beide Fund piat ze liegen a uf den kleinen Inseln derselben See. In diesem zwei Fallen wurden die Reste der Bcfestigungen und die Keramiken entdeckte. Die Siedlungen waren durch die Mittelaltcrbesiedlung e rnstlich beschadigt. Die Fundplatze aus Lodygowo liegen an der Westgrenze der Westbaltischen Hugelgraberkultur. Eingangs kann man sie auf illere Phasc der Entwicklung dieser Kultur datieren. Sie łalłt auf spaten Hallstatt zeit (HD) und den Anfang der La Tene-Zeit. Die besondere Lagę veranlaOt. daB man in den Keramiken den deutlichen EinfluB der Pommerschen Kultur und Lausitzer Kultur sieht. Im Fali der letzten Kultur sind die Verbindungen mit der Chelmno-Gruppe dauerde zum Anlkng der La Tćne-Zeit leserlich. Diese Tatsache soli im besonderen unterstreichen werden, weil man bisher hauptsachlich die Bemerkung auf die Verbindungen der Westbaltischen Hugelgraberkultur aus der masur-ermlandischen Gruppe der Lausitzer Kultur zuriickgibt.

Adres autora: Dr JAN MICHALSKI, Instytut Archeologii UW. Widok 10, W-023 Warszawa