P1170448

176

a także wyniki uzyskane przez autora w badaniach nad rozwojem dolnego odcinka doliny Bobru (W. Florek 1983), a w odniesieniu do rzek przymorskich ustalenia L. Koutaniemiego i A. Rachockiego (1981, s. 341) dla środkowego odcinka doliny Raduni.

Pełny i intensywny rozwój procesów fluwialnych na obszarach równi zalewowych, zwłaszcza w dolnych odcinkach dolin przypadł dopiero na okres subatlantycki. Częste w tym okresie zmiany położenia koryt rzecznych, rozwój i odcinanie starorzeczy doprowadziły do zniszczenia na obszarach równi zalewowych większości starszych form fluwial-nych. Towarzyszył temu zapewne wysoki poziom wód gruntowych oraz częste powodzie. Zjawiska te uwarunkowane były przemianami klimatycznymi. Zapisem tych zdarzeń geomorfologicznych jest grupa paleo-meandrów, których wiek ustalono przy zastosowaniu metody C" na 3020 1050 lat B.P. (W. Florek 1984, s. 26, 36). Stanowią one zapis pierwszego z póżnoholoceńskich okresów wzmożonej aktywności flu-wialnej koryt meandrowych. Świadectwa palinologiczne potwierdzają zwilgotnienie klimatu w tym okresie (por. M. Hjelmroos 1981, .s. 78; K. Tobolski 1982. s. 138; M. Latałowa 1982, s. 102; i inni). Apogeum okresu wilgotnego przypadło na 2500 2000 lat B.P. W tym okresie na obszara zagłębień na terasie nadzalewowej Słupi, po przerwie trwającej od schyłku okresu preborealnego, ponownie pojawiła się woda (S. W. Alexandrowicz, W. Florek, K. Zaborowska, J. Zachowicz, w druku). Po przerwie obejmttjącej okres atlantycki i znaczną część okresu subboreal-nego woda powróciła na teren jeziora Gardno (J. Zachowicz 1977, s. 303; B. Bogaczewicz-Adamczak. S. Fedorowicz, R. Gołębiewski, G. Miotk 1981. s. 40 46). Woda wkroczyła również na obszar misy jeziora Modła (B. Bogaczewicz-Adamczak. S. Fedorowicz, G. Miotk 1980, s. 44 45). a znaczna część Niziny Gardzieńsko-Łebskiej uległa zabagnieniu (K. Tobolski 1982. s. 138).

Trzeba wreszcie powiedzieć, że większość paleomeandrów, których ślady na obszarze równi zalewowych są czytelne w rzeźbie bądź dają się wyróżnić przy zastosowaniu zdjęć lotniczych są formami bardzo młodymi. Wiek większości z nich można ustalić przy wykorzystaniu analizy dawnych map i mieści się on najczęściej w przedziale ostatnich 150 lal (E. Florek 1983, s. 89; w druku; E. Florek, W. Florek 1986).

Świadectwa obecności człowieka w dolinach rzecznych. Świadectwa obecności człowieka mezolitycznego i neolitycznego na terasach rzecznych dolin Słupi i Lupawy są nieliczne, a dotychczasowe ustalenia wskazują, ze działalność człowieka nie wpływała wówczas w istotny sposób na przebieg procesów w korytach rzecznych i dnach dolin

Kozerska 1984, s. 1; W. Florek 1984, s. 55- 57). Badania palinologiczne

Ryc. 3. Rozmieszczenie znalezisk archeologicznych w rejonie ujścia Olażny na tle większych jednostek geomorfologicznych, l kultura pucharów lejkowatych. 2 kultury schyłkowego neolitu, 3 schyłkowy okres epoki brązu i wczesna epoka żelaza (Hilstatt C, D), 4,5 kultura pomorska - wczesny i środkowy okres lateński, 6 okres póinolateński I okres wpływów rzymskich, 7 — okres wczesnośredniowieczny i średniowieczny (V1/VH-XIV w.), 8 — V1/V1I . VIII w., 9 VIII-IX w., 10 IX-X w., 11 XI XII w., 12 XII -XIII w. (wszystkie oznaczenia z kropką wskazują na osady; treść archeologiczna za 1. Kozerską 1984), 13 równina zalewowa, 14 nadzalewowe poziomy terasowe, 15 wysoczyzna morenowa i jej stok

M. La talowej (1981.«lal8; 1982, s. 88) również wskazują na lokalne znaczenie gospodarczej działalności człowieka neolitycznego w rejonie J. Żarnowieckiego i Puszczy Darżlubskiej, podobnie jak opracowanie M. Hjelmroos (1981) w odniesieniu do Borów Tucholskich (jezioro Gacno Wielkie). Znaleziska neolityczne mogą jednak zostać wykorzystane dla pośredniego datowania osadów i form, a także określenia warunków panujących w dolinach. W rejonie Słupska na przykład występują one na terasie 9-metrowej i terasie nadzalewowej (z bóllingu) na obszarze zagłębień wypełnionych osadami organogenicznymi. Potwierdza to, że