3 (931)

ski, poznanie siało się centralnym zagadnieniem w badaniach nad rozwojem dziecka.

Przez ponad pól wieku Piagct prowadził szczegółowe obserwacje kchowania dzieci, rozmawiał z nimi, słuchał rozmów, jakie prowadzili .między sobą. projektował i przeprowadzał wiele „testów”, badających ich myślenie. Jego metody badawcze, które obejmowały wywiad kliniczny i obserwację w warunkach naturalnych (por. rozdz. 1.) pozowały w ostrym kontraście do rygorystycznych i ściśle kontrolowanych metod stosowanych przez bchawiorystów.W swoich badaniach JRiagct nie manipulował zmiennymi w sposób właściwy formalnym eksperymentom. Jego wczesny program badawczy zmierzał do opisania rodzajów myślenia charakterystycznych dla dzieci do okresu adolcsccncji. Co więcej, Piageta interesowały nie indywidualne właściwości poszczególnych dzieci, ale raczej podobieństwa zachodzące ^: między dziećmi mniej więcej w tym samym wieku. ci¹ Wyniki tych badań doprowadziły Piageta do sformułowania teorii wyjaśniającej, jak dzieci tworzą pojęcia, których używają w myśleniu — to jest teorii, która sugeruje, żc dzieci rozwijają bardziej "wyrafinowane sposoby myślenia głównie na skutek dojrzewania.

> Pojęcie jest ideą, jaką jednostka posiada o danej klasie przedmiotów (w-tym przedmiotów ożywionych) lub zdarzeń, zgrupowanych razem na ^podstawie tego, co jest im wspólne. Dzięki pojęciom jesteśmy zdolni lyśleć o świecie i rozumieć go. Tak więc małe dziecko posiada pojęcia ąMty”, psa" lub „stołu”, miękkości” lub „twardości”, małych rzeczy” r^dużych rzeczy", więcej niż” łub „mniej niż". Gdy dzieci napotykają .nowe przedmioty lub doświadczenia próbują zrozumieć je poprzez dopasowanie ich do już istniejących pojęć. Rozważmy przykład dwuletniej dziewczynki, która wytworzyła już pojęcie „ptaka”, jako przedmiotu (latającego po niebie. Pewnego dnia po raz pierwszy Widzi samolot ;ij próbuje włączyć go do posiadanego już pojęcia „ptak". Lecz hałas, wielkość i kształt nie pasują do ukształtowanego pojęcia. Jeśli zapyta - rodziców, oni dostarczą nowego słowa i wyjaśnią różnice między ptakami a samolotami, w ten sposób pozwalając dziecku stworzyć nowe pojęcie.

::    Piagct uważał, że sposób, w jaki jesteśmy zdolni tworzyć i uży-

!-■ wać pojęcia zmienia się wraz z przechodzeniem z dzieciństwa do ądolescencji. Myślenie dziecka nic jest po prostu opartą na mniejszej liczbie informacji wersją myślenia dorosłych, lecz różni się od niego na wiele ważnych sposobów, które przedstawiamy poniżej.

39