P4210033

LITURGIA ŚREDNIOWIECZNA

Tydzień

|W cyklu tygodniowym wyróżniała się niedziela'^ którą rozpoczynały Nieszpory w sobotni wieczór, a kończyła w niedzielę wieczorem — Kompleta. Niedziela była zawsze dniem świątecznym z bardziej rozbudowaną formą Matutinum oraz (w zwyczajach diecezjalnych) większą ilością psalmów, zarówno podczas Matutinum, jak i Prymy. Każdy inny dzień tygodnia określano jako Jeria, tj. dzień powszedni, za wyjątkiem sytuacji, gdy w danym dniu wypadało święto (patrz niżej: „Ranga dni liturgicznych”). W łacińskich księgach liturgicznych dni tygodnia prezentowane są w następujący sposób:

niedziela

poniedziałek

wtorek

środa

czwartek

piątek

sobota

Dominiat Feria II Fena III Feria IV Feria V Feria VI

Feria VII łub Sabbatum W niektórych fundacjach średniowiecznych praktykowano tygodniowe serie specjalnych intencji. Należał do nich cykl

'ngyjflfly    yy ęgijłąęfe ręfjjrm fraąkijgjjicfe.. Po tym lub podo

bnym cyklu nabożeństw wotywnych często następowała Msza poranna. SoŁjotgf zwykle wyróżniano jako specjalne wspomnienie Najświętszej ^ąijpjyLMara^zarówno poprzez Mszę jak i Oficjum. Gdzieniegdzie w tygodniu imały miejsce-inne specjalne ws[>omnienia.

Celebrowanie największych uroczystości, takich jak Boże Narodzenie,

telkanoc i {Zesłanie Ducha Świętego, także upodobniło się do cyklu jodmowego. ponieważ obejmowało dzień świąteczny i następujący po nim tydzień (stąd oktawa Bożego Narodzenia itp.).

Kalendarz

Najważniejsze odchylenie modelu dziennego było rezultatem rocznego cyklu kalendarza kościelnego. Kalendarz ten ustalił roczną agendę obrzędów dla poszczególnych okresów roku liturgicznego i szczególnych kwistt IKążdy dzień miał swoją ustaloną rangę, która wpływała na treść liturgiczną danego dnia i sposób jej sprawowania! Każdy kościół posiadał swój kalendarz, uwzględniający regionalne i lokalne warianty oparte na powszechnym cyklu rocznym.] Kalendarz zawarty jest w najbardziej złożonych księgach liturgicznych.

Kalendarz nie jest prostym, nieelastycznym wykazem: składa się z dwóch zachodzących na siebie cyklów —jfęmporale (cykl częściowo zmienny) i tanciorale (wyznaczający daty dni świątecznych) (patrz Ryc. 5).

Okrąg wewnętrzny: temporale    Okrąg zewnętrzny sanctorate

(główne okresy)    (jedynie wybrane święta)

Ryc. 5. Diagram ilustrujący interakcje temporale i sanctorale.

67