LITURGIA ŚREDNIOWIECZNA
A. Matutinum w niedziele, święta rytu zdwojonego i święta rytu zwyczajnego z 9 czytaniami (trzy nokturny)
Pierwszy nokturn
8 psalmy (w niedzielę 3 grupy po 4 psalmy) z 3 antyfonami Werset i odpowiedź — Pater noster — absolucja Błogosławieństwo — lekcja 1 — responsorium Błogosławieństwo — lekcja 2 — responsorium
Błogosławieństwo — lekcja 3 — responsorium (lekcje z Pisma Świętego)
Drugi nokturn 3 psalmy z 3 antyfonami
Werset i odpowiedź — Pater noster — absolucja Błogosławieństwo — lekcja 4 — responsorium Błogosławieństwo — lekcja 5 — responsorium
Błogosławieństwo — lekcja 6 — responsorium (lekcje z pism patrystycznych lub hagiograficznych)
Trzeci nokturn 3 psalmy z 3 antyfonami
Werset i odpowiedź — Pater noster — absolucja Błogosławieństwo — werset Ewangelii — lekcja 7 — responsorium Błogosławieństwo — lekcja 8 — responsorium
Błogosławieństwo — lekcja 9 — responsorium (lekcje z homilii Ojców Kościoła lub papieża)
B. Matutinum w święta rytu zwyczajnego z 3 czytaniami (jeden nokturn) 9 psalmów z 9 antyfonami
Werset i odpowiedź — Pater noster — absolucja Błogosławieństwo — lekcja 1 — responsorium Błogosławieństwo — lekcja 2 — responsorium
Błogosławieństwo — lekcja 3 — responsorium (lekcje z Pisma Świętego)
C. Matutinum w dni powszednie (jeden nokturn)
6 grup po 2 psalmy z 6 antyfonami
Werset i odpowiedź — Pater noster — absolucja Błogosławieństwo — lekcja 1 —* responsorium Błogosławieństwo — lekcja 2 — responsorium
Błogosławieństwo — lekcja 3 — responsorium (lekcje z Pisma Świętego)
Ponadto istniały jeszcze dwa inne, dodatkowe układy nokturnów:
D. Matutinum na Wielkanoc i Zesłanie Ducha Świętego (jeden nokturn) 3 psalmy z 3 antyfonami
Werset i odpowiedź — Pater noster — absolucja
Błogosławieństwo — lekcja 1 — responsorium Błogosławieństwo — lekcja 2 — responsorium
Błogosławieństwo — lekcja 3 — responsorium (lekcje z Pisma Świętego)
E. Matutinum w ramach codziennego małego Oficjum o Matce Bożej (jeden nokturn)
3 psalmy z jedną antyfoną Werset i odpowiedź — Pater noster — absolucja Błogosławieństwo — lekcja 1 — responsorium Błogosławieństwo — lekcja 2 — responsorium
Błogosławieństwo — lekcja 3 — responsorium (lekcje zwykle z Pisma Świętego)
3. Zakończenie Matutinum diecezjalnego
Zakończenie było krótkie, ale również tutaj istniało kilka układów:
— na zakończenie Matutinum diecezjalnego w niedziele, święta rytu zdwojonego oraz święta rytu zwyczajnego z 9 czytaniami (z wyjątkiem okresów pokutnych) wykonywano Te Deum laudamus (śpiewane po ostatnim responsorium);
— na zakończenie Matutinum diecezjalnego w niedziele, święta rytu zdwojonego oraz święta rytu zwyczajnego z 9 czytaniami (z wyjątkiem okresów pokutnych) w ramach zwyczajów: późnośredniowiecznego rzymskiego (Kurii Papieskiej) oraz franciszkańskiego, wykonywano Te Deum laudamus zamiast ostatniego responsorium;
—■ podczas okresów pokutnych (Adwent oraz od Siedemdziesiątnicy do Wielkanocy) nie było w zasadzie Te Deum. W zamian, niektóre zwyczaje wprowadzały dublowanie ostatniego responsorium w niedziele, święta rytu zdwojonego oraz święta rytu zwyczajnego z 9 czytaniami: cały refren śpiewano ponownie na zakończenie normalnego szeregu responsoriów.
We wszystkie dni (bez względu na to, czy śpiewano Te Deum) Laudes, które następowały bezpośrednio po Matutinum, poprzedzały werset i odpowiedź (okresowe, wspólne lub własne).
Chociaż fundamentalna struktura Matutinum monastycznego była spokrewniona z diecezjalną, Matutinum monastyczne posiadało wiele cech indywidualnych, wpływających na jego formę.
1. Wprowadzenie do Matutinum monastycznego
W monastycznej formie Matutinum kolęjność początkowego dialogu była odwrócona, a invitatońum i hymn były poprzedzone Psalmem 3.
109