P1520636

nie regulacji w organizmie, prowadząc do obumierania komórek i tkanek. Organizm zwierzęcy ściśle dostosowuje się do zmian aktywności poszczególnych tkanek i narządów, dostarczając z krążącą krwią zmniejszonych lub zwiększonych ilości substratów niezbędnych do ich prawidłowego funkcjonowania. Odbywa się to na drodze regulacji pojemności wyrzutowej serca, zmiany ilości krwi dopływającej do określonych narządów oraz przez regulację ciśnienia krwi krążącej. W efekcie, niezależnie od natężenia procesów przemiany materii w poszczególnych narządach i tkankach, zostaje w nich zachowana stałość środowiska wewnętrznego (homeostaza).

Układ krwionośny ptaków i ssaków jest układem zamkniętym, na który składa się serce oraz system naczyń krwionośnych. Od serca na obwód, do poszczególnych narządów krew płynie tętnicami, do serca zaś — żyłami. Krew krąży dwoma krwiobiegami: dużym i małym, zwanym również płucnym _(iys. 4.1). Krwiobieg duży rozpoczyna się w lewej komorze, z której odchodzi tętnica główna, zwana aortą, a następnie tętnicami krew rozprowadzana jest do narządów i tkanek. Po przejściu przez naczynia włosowate krew płynie naczyniami żylnymi. Do prawego przedsionka krew dopływa żyłą czczą przednią i żyłą czczą tylnią. Krwiobieg mały zaczyna się w prawej komorze, w której bierze początek tętnica płucna. Po przejściu przez sieć naczyń włosowatych w płucach krew dociera żyłami płucnymi do lewego przedsionka.

Oprócz krążenia tętniczo-żylnego istnieją również sieci dziwne (cudowne) tętniczo-tętnicze i żylno-żylne. Przykładem sieci tętniczo-tętniczej jest krążenie w nerkach. Tętniczka docierająca do torebki kłębka ulega wielokrotnemu rozgałęzieniu i formuje kłębek naczyniowy. Jego naczynia tworzą następnie tętniczkę wyprowadzającą. Sieć dziwna żylno-żylna występuje w wątrobie. Naczynia włosowate jamy brzusznej tworzą żyłę wrotną, która po wejściu do wątroby rozgałęzia się w zrazikach wątrobowych na sieć drobniejszych naczyń. One dopiero tworzą naczynia włosowate.

4.2. Serce

4.2.1. Budowa anatomiczna serca

Serce położone jest w dolnej części jamy piersiowej, na terenie śródpiersia i w większej swojej części znajduje się po lewej stronie ciała. Otoczone jest błoną surowiczą składającą się z dwóch listków. Pierwszy, zwany nasier-dziem, ściśle przylega do serca i otacza początek pni naczyniowych, drugi, zwany osierdziem, powstaje wskutek zawinięcia się nasierdzia na zewnątrz. Pomiędzy listkami błony surowiczej występuje wąska, wypełniona płynem osierdziowym przestrzeń, zwana jamą osierdziową. Dzięki obecności płynu zmniejsza się tarcie pomiędzy listkami w czasie pracy serca. Wnętrze serca wyścielone jest wielobocznymi komórkami tworzącymi wsierdzie (rys. 4.2).

105