P1520755

8. LAKTACJA

Luiza Dusza

Katedra Fizjologii Zwierząt

Wydział Biologii UWM w Olsztynie

Po porodzie gruczoły mlekowe samic zwierząt gospodarskich, wytwarzają mig-ko, które jest dla noworodków źródłem składników odżywczych niezbędnych do wzrostu i rozwoju. Samice niektórych gatunków (krowa, owca, koza), wskutek prowadzonej przez wiele lat selekcji i odpowiedniego żywienia, wytwarzają mleko w ilości dużo większej niż wynika to z potrzeb ich potomstwa. Mleko jest cennym produktem wykorzystywanym w żywieniu człowieka

8.1. Wzrost i rozwój gruczołu mlekowego (maimnogeneza)

Gruczoł mlekowy jest przekształconym gruczołem potowym skóry przystosowanym do wytwarzania mleka. Zawiązki gruczołu mlekowego powstają w życiu płodowym u samców i samic. Po wykształceniu gonad u płodów, rozwój; gruczołów mlekowych ulega różnicowaniu w zależności od płci. U samców gruczoły mlekowe są uwstecznione, gdyż produkowane przez gonadę męską androgeny powodują zanik komórek nabłonkowych w zawiązkach gruczołu; mlekowego. U samic w momencie urodzenia, główną masę gruczołu stanowił tkanka łączna i tłuszczowa. W tym okresie tkanka gruczołowa nie jest rozwinięta, chociaż zatoki mlekonośne i strzyki są już widoczne.

Do momentu osiągnięcia dojrzałości płciowej, u samic rozwijają się tylko przewody mleczne. Największy rozwój gruczołu mlekowegar następuje podczas ciąży, szczególnie w jej końcowym okresie, kiedy tri rozwijają się pęcherzyki mlekotwórcze. Rozwój gruczołu mlekowego jes$ kontynuowany w początkowym okresie laktacji, następują wtedy na-mnażanie oraz różnicowanie komórek nabłonka mlekotwórczegMg||

Proces wzrostu i rozwoju gruczołu mlekowego jest kontrolowany przeas układ hormonalny. Stymulujące na mammogenezę oddziałują steroidy pradte-kowane podczas kolejnych cykli, rujowych przez jajniki, a .także sterffl*H| łożyskowe. Estrogeny są odpowiedzialne za rozwój kanalików i prze-