P1520579

2. MIĘŚNIE

Renata Ciereszko Katedra Fizjologii Zwierząt Wydział Biologii UWM w Olsztynie

Mięśnie zwierząt gospodarskich, zależnie od gatunku, rasy, płci, wieku oraz żywienia, mogą stanowić od 30 do prawie 50% ogólnej masy zwierzęcia. Są one podstawowym źródłem konsumpcyjnego białka zwierzęcego, dlatego szybki i wydajny przyrost mięśni od dawna jest przedmiotem intensywnych prac hodowlanych. Doprowadziły one do powstania ras i odmian (świnie, bydło, drób) o większym procentowym udziale mięśni w tuszy zwierząt.

Podstawowym elementem budującym mięśnie jest komórka mięśniowa. Charakteryzuj e się ona pobudliwością - wrażliwością na bodźce (nerwowe, hormonalne, mechaniczne itp.) oraz kurczliwością - zdolnością do skurczu w odpowiedzi na te bodźce. W wyniku pobudzenia komórki mięśniowej dochodzi do zmian w jej napięciu i (lub) długości, co jest podstawą większości zjawisk ruchowych obserwowanych w organizmach wielokomórkowych takich, jak: ruch organizmu, skurcze serca, przesuwanie się treści pokarmowej w układzie trawiennym i napięcie naczyń krwionośnych. W zależności od miejsca występowania, cech morfologicznych i sposobu działania, mięśnie dzielimy na poprzecznie prążkowane i gładkie. Wśród mięśni poprzecznie prążkowanych wyróżnia się mięśnie szkieletowe i mięsień 'sercowy. Budowa i fizjologia mięśnia sercowego jest opisana w rozdziale pt. Krążenie (patrz str. 105).

2.1.    Mięśnie szkieletowe

2.1.1.    Mięśnie szkieletowe jako narząd ruchu

Współpraca mięśni szkieletowych z układem kostnym umożliwia zachowanie postawy ciała, przemieszczanie się zwierzęcia w przestrzeni oraz zmiany położenia poszczególnych części ciała. Skurcze mięśni szkieletowych powodują też zmianę objętości klatki piersiowej i brzusznej w czasie wdechu i wydechu, ruch małżowin usznych, opuszczanie i unoszenie powiek itd. Powierzchowne warstwy mięśni szkieletowych świni są przedstawione na rysunku 2.1.

52 *