Region i jego rozwój w warunkach globalizacji
wszelka działalność gospodarcza zaczyna się i kończy właśnie na personalnych, często nieformalnych kontaktach menedżerów"477. Te kontakty są doskonałym źródłem wymiany informacji i pomysłów, a także stanowią ważne ogniwo w tworzeniu atmosfery zaufania, której istnienie przekłada się bezpośrednio na podejmowanie nowych form współpracy i powstawanie zjawisk innowacyjnych. Jest jednak jeden istotny warunek: powstające sieci powinna cechować jawność działania, tzn. że bez względu na to czy będą miały bardziej czy mniej formalny charakter, powinny być łatwe do zidentyfikowania przez otoczenie i na nie otwarte.
Według A. Jewtuchowicz, „(...) sieć jest zbiorem wyselekcjonowanych związków z wybranymi partnerami, wpisującymi się w relacje rynkowe przedsiębiorstw. Są one efektem poszukiwania komplementarnych zasobów, a głównym motywem powstawania sieci jest synergia i dążenie do zmniejszenia niepewności działania. Powiązania w sieci są elastyczne i mogą tworzyć różne kombinacje. Nie są one zdefiniowane a priori i ich powstanie wynika ze strategii partnerów"47*. Stanowiące podstawę funkcjonowania sieci, wzajemne powiązania pomiędzy przedsiębiorcami muszą być w jakiś sposób uregulowane. Na określenie sposobów realizacji stosunków panujących pomiędzy podmiotami znajdującymi się w sieci przyjęło się używać pojęcia gouvemance479. Pojecie to nie odnosi się jednak do jednego konkretnego sposobu regulacji tych stosunków, dlatego mówi się o różnorodności sposobów gouvemance4*0.
W tym miejscu należy sobie zadać pytanie. Czy każda sieć jest innowacyjna i w związku z tym, czy każda sieć może stać się zalążkiem nowego środowiska innowacyjnego?
A. Sallez wyróżnia trzy rodzaje sieci przedsiębiorstw481:
• omawiany już w poprzednim podrozdziale dystrykt przemysłowy, który opiera się na relacjach bliskości w środowisku lokalnym;
1,77 T. G. Grosse. Przegląd..., s. 32.
478 A. Jewtuchowicz. Rozwój, środowisko..., s. 82.
478 Termin gouvemance (ang.) oznaczał w pierwotnym ujęciu organizację relacji między przedsiębiorstwami, wykraczającą poza mechanizmy tynkowe. Z czasem terminem tym zaczęto określać ogół sposobów regulacji pośrednich, zawierających się między czystymi mechanizmami rynkowymi a regulacją państwa utożsamianego z hierarchią. Zdaniem I. Pietrzyk, najbliższym znaczeniowo terminem angielskiego gowemance jest współdziałanie strategiczne. Zob. 1. Pietrzyk. Polityka regionalna..., s. 53.
480 Badania nad tą problematyką zostały zainicjowane przez amerykańskich naukowców M. Storpera i B. Har-risona. Zob. M. Storper, B. Harrison, Flesibilite, hierarchie et developpement regional: les changements dc struć turę des systbnes productifs industriels et teurs nouveaux modes de gouvemance dans ks antiees 1990, [w:] G. Benko, A. Lipietz (red.), Les regions qui gagnent. Districts et reseatca les nouveaux paradigmes de b gtographie łconomiąue, Paris 1992, PUF, 265-291.
481 A. Sallez, Riseaux d’entreprisese, [w:] Encyclopćdie d'economie spatiale. Economica. Paris 1994, s. 315 323, za A. Jewtuchowicz, Przedsiębiorczość, innowacje i konkurencyjność regionów (podstawowe pojęcia i identyfikacje problemów), [w:] A. Jewtuchowicz (red.). Środowisko przedsiębiorczości, innowacje a rozwój terytorudny. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1997, s. 14.