PC060220

132 U O człowieku

przyjemnie, daje bowiem przyjemność nie jako zło, lecz jako zło cudze. Stąd ludzie zbiegają się zwykle, by oglądać cudzą śmierć i cudze niebezpieczeństwo. Podobnie widzieć dobro cudze jest rzeczą przykrą nie dlatego, żc jest to dobro, lecz że jest cudze. Naśladowanie jest przyjemne, przypomina bowiem rzeczy minione. Rzeczy minione zaś, jeśli były dobre, przyjemnie jest sobie przypominać jako dobra; jeśli zaś były złe, jako już minione. Przyjemna więc jest muzyka, poezja, malarstwo.

Nowe rzeczy są przyjemne: pożądamy ich bowiem jako strawy dla ducha. Dobrze myśleć o własnej swej mocy, zasadnie czy bezzasadnie, jest rzeczą przyjemną. Jeśli bowiem człowiek słusznie tak sądzi o sobie, to ma ochronę i obronę dla siebie w samym sobie, jeśli zaś sądzi fałszywie, to niemniej sąd ten jest przyjemny, co bowiem przyjemne jest jako rzecz prawdziwa, przyjemne jest też jako rzecz urojona.

Przyjemne jest też zwycięstwo: sprawia bowiem, żc człowiek dobrze myśli o sobie; przyjemne są też wszelkie gry i zawody, jako że ci, którzy w nie wstępują, wyobrażają sobie, iż zwyciężają. Szczególną zaś przyjemność daje zmaganie się umysłów, jako że każdy uważa, że jego umysł największą jest dla niego ochroną. Toteż przykrą jest rzeczą być zwyciężonym w tym zmaganiu się umysłów.

Przyjemnie jest być chwalonym, sprawia to bowiem, że dobrze myślimy o sobie samych.

13. Piękne są znaki czy wskaźniki tego, co dobre. Tak piękne są znaki wielkiej mocy. Tak piękną jest rzeczą czynić to, co jest dobre i trudne do wykonania: jest to bowiem wskaźnik mocy nieprzeciętnej. Doskonały kształt jest rzeczą piękną, albowiem jest znakiem w każdej rzeczy, że będzie ona doskonale spełniała zadanie, do którego z natury jest przeznaczona. Kształtne zaś jest to, co ma kształt tej rzeczy, jaka wedle naszego doświadczenia jest najlepsza w swoim rodzaju.

Piękną jest rzeczą być przedmiotem pochwał, miłości, wysokiego uznania: są to bowiem świadectwa cnoty i mocy. Piękną jest też rzeczą być powołanym na urząd publiczny, jest to bowiem publicznym świadectwem cnoty.

Piękne są w dziedzinie sztuk i umiejętności nowe wynalazki, jeśli są użyteczne, są to bowiem znaki wysokiej mocy. Wyczyny bezużyteczne natomiast, im bardziej trudne, tym są mniej piękne: są bowiem znakami mocy, ale bezużytecznej, a jednocześnie wskazują na to, że umysł nie dąży do rzeczy wielkich.

Nauczyć się różnych umiejętności od innych, to znaczy: być uczonym, jest rzeczą pożyteczną, ale nie jest piękną, jako że w tym nie ma nic doskonałego i niezwykłego. Niewielu jest bowiem takich, którzy by nie mogli się nauczyć.

Wykazywać w niebezpieczeństwach odwagę. gd\ tego rzecz wymaga, to jest piękne, jako że niepospolite. Jeśli natomiast rzecz odwagi nie wymaga, to jest ona głupotą, to znaczy: rzeczą brzydką. Działać na każdym miejscu zgodnie ze swoim umysłem i obowiązkami zawodu, jest rzeczą piękną dla ludzi, którzy zajmują wybitne stanowiska, znak to bowiem umysłu niezależnego. Czynić przeciwnie, to rzecz brzydka u ludzi na wybitnych stanowiskach, tak czynić bowiem, to