PICT0016 (22)

KKIIIliSSSIK

Jdla blach stalowych tłocznych wynosi około 20%. Wydłużenie to powinno cbyó znaczni o mniejsze od wydłużenia równomiernego. Pomiary należy prze--^prowadzić co najmniej w dwu miejscach próbki (ryi. 1.16b).

b) h

05    \0    15

wcpćfcrynrA anizotropii r

OS tf 15 wspticzynrik cnizoIropS r

rozkład orientacji ziaren nie zawsze ma miejsce. W wielu przypadkach pewne] ułożenia ziaren występują częściej niż inne, co powoduje anizotropię własności] plastycznych materiału. Jeżeli anizotropia jest niewielka, to przyjmujo się,J że materiał ma w przybliżeniu własności izotropowe. Występują jednak również przypadki tak dużej anizotropii własności plastycznych, że wpływa ona. znacznie na przebieg kształtowania materiału. Dotyczy to przede wszystkim półwyrobów, które w procesach hutniczych są poddawano odkształcania w jednym kierunku.

Blachy mogą wykazywać szczególną anizotropię, która charakteryzuje się występowaniem największych różnic własności plastycznych w trzech wza-j jemnie prostopadłych kierunkach — w kierunku walcowania, w kierunku] prostopadłym do niego i leżącym w płaszczyźnie blachy oraz w kierunku normalnym do powierzchni blachy. Przyjmuje się je za główne kierunki anizo-tropii.

%

UL WSPÓŁCZYNNIKI ANIZOTROPII BLACHY

Anizotropię plastycznych własności blachy można określić za pomocą jedno-] osiowego rozciągania próbek odpowiednio wyciętych z arkusza. Własności] anizotropowe materiału uwidaczniają się w ten sposób, że składowe odkształcenia w obu kierunkach prostopadłych do kierankn rozciągania próbki nie są] równe. Zjawisko to wykorzystuje się do określania stopnia anizotropii blachy] za pomocą tzw. współczynnika anizotropii Lankforda, wyrażonego wzorem;]

(1-33)

^lnr_#

l¹

0o

gdzie g_t i i_t oznaczają począł kową grubość i szerokość rozciąganej próbki,] a g i b — te same wymiary po jej odkształceniu. Dla cienkich blach wyznacza-]

nie odkształcenia *, przez bezpośredni pomiar grubości blachy przed i po]    „.    ,    ,. . ,    ...... _fi_ ,    .    ,. , ....

odksztalceniu jest obarczone znacznym błędem. Dlatego też lepiej jest określać! g_{ych bJachy; a) pobieran}i_{e prćbck}, _{b) prób}ka z oznaczeniem odcinków pomiarowych, c) wy. wartości na podstawie pomiaru szerokości i długości próbki, korzy sta jąCMŁlg es j zależności współczynnika anizotropii r od kąta a w biegunowym układzie współrzędnych z warunku stałej objętości materiału. Współczynnik anizotropii oblicza sięl |r» a dla blach wykazujących anizotropię płaską, d) wykresy zależności r od o dla blach wyka-wówczas za pomocą wzoru;    Si    żujących anizotropią normalną

(1-34)1

r =

fi

te gdzie lo i l oznaczają długości pomiarowej części próbki przed i po odkształceniu^ Pomiary b i l przeprowadza się po umownym wydłużeniu próbki, które np|

?1.2.2. RODZAJE ANIZOTROPII BLACH

Blachy (taśmy) mogą wykazywać dwa rodzaje anizotropii; płaską i normalną.

Plotka anizotropia własności plastycznych blachy występuje wówczas, gdy Ef różnych kierunkach leżących w płaszczyźnie arkusza własności te są różne.

33 • — Obróbka plastyczna 33