PICT5902

jego stosowania w miarę chroniony od ubocznych wpływów,osób przeprowadza* jących badanie i różnych innych zewnętrznych wpływów.

Toteż testy wystandaryzowanc mogą odegrać istotną rolę w poznawaniu osiągnięć szkolnych uczniów / poszczególnych przedmiotów nauczania. Rolę laką spełniają szczególnie dzięki temu. że:

Stawiają wszystkich uczniów wobec takich samych wymagań, a więc dają im jednakowe szanse wykazania się swymi umiejętnościami:

gwarantują sprawiedliwą, wymierną i porównywalną ocenę wyników, ograniczając do minimum czynnik subiektywny;

—    umożliwiają ocenę wielu uczniów jednocześnie, przez co oszczędza się czas, tak potrzebny dla pełnej realizacji celów dydaktyczno-wychowawczych;

pozwalają na sprawdzenie zasobu wiadomości i umiejętności ze znacznej części materiału i to w krótkim czasie;

-    stwarzają możliwość porównania wyników nauczania wielu klas i szkół, a tym samym pozwalają pośrednio zbadać skuteczność stosowanych metod nauczania.

Zalet powyższych pozbawione są testy nieformalne. Przysługują one jedynie testom standaryzowanym. Dlatego też warto o testy takie się ubiegać. Można je również samodzielnie konstruować, zwłaszcza w kilkuosobowym zespole. Nieodzownym jednak warunkiem należytej konstrukcji testów obiektywnych — obok znajomości ich cech - jest dokładne zapoznanie się w równej mierze z typami zadań testowych, wymaganiami, jakie stawia się tym zadaniom, oraz z analizą statystyczną przydatną w opracowaniu otrzymanych za ich pomocą wyników.

4. Przegląd zadań testowych

Zadania testowe stanowią składową część testów osiągnięć szkolnych. Każde z nich, jest najmniejszą niezależną cząstką testu, wymagającą od badanego udzielenia odpowiedzi” (B. Nicmicrko, 1975a, s. 22). W literaturze psychologicznej nazywane bywają często pytaniami testowymi. Nic jest to słuszne, ponieważ nic wszystkie zadania testowe są wyrażone w formie pytań. ..Zadanie” jest pojęciem szerszym niż „pytanie”, a każde pytanie użyte w teście jest jednocześnie zadaniem dla osoby badanej. Przeto pojęcie „zadanie testowe” wydaje się bardziej odpowiadające strukturze testów niż tradycyjnie nazwane „pytanie testowe”. Istnieją różne typy zadań testowych. Na ogół wymienia się około 12 takich typów (J.R. Gcrbcrich, 1956). W obecnym ich przedstawieniu ograniczam się do opi-

su tylko niektórych najczęściej spotykanych w testach osiągnięć szkolnych Należą do nich m.in.:

1)    zadania wielokrotnego wyboru,

2)    zadania wielokrotnego szeregowania,

3)    zadania dwustronnego wyboru,

4)    zadania jednostronnego wyboru.

5)    zadania alternatywne.

Zadanie wielokrotnego wyboru

Zadanie wielokrotnego wyboru, nazywane także zadaniem pojedynczego dopełnienia, ma strukturę dwuczłonową. Pierwszy jej człon stanow i naprowadzające pytanie lub niepełne twierdzenie, dotyczące określonego stanu rzeczy Drugi człon składa się z kilku odpowiedzi (wyborów), z których tylko jedna jest praw dziwa. Pozostałe odpowiedzi noszą nazwę dystraktorów. Tak ułożone zadanie wymaga od ucznia zidentyfikowania właściwej odpowiedzi na postawione pytanie lub dokonania takiego wyboru spośród danych odpowiedzi, aby poprawnie uzupełnić ow e niedokończone twierdzenia. Oto dwa przykłady tego typu zadań testowych z fizyki (za J. Konopnicki. 1964. s. 214 i n ):

1.    Dlaczego termometr z nieco rozciągliwego plastiku nic jest dokładny pr/y sprawdzaniu temperatury gorącej wody?

a)    bo pomiędzy cząsteczkami rtęci jest w ięcej przestrzeni.

b)    bo cząsteczki plastiku zamieniają się w rtęć,

c)    bo rtęć może rozszerzyć się w kilku kierunkach,

d)    bo cząsteczki rtęci przenikają przez plastik.

2.    Jeżeli całkowicie napompujesz piłkę nożną i zostawisz ją na dw orze na kilka dni w czasie złej pogody, piłka stanic się:

a)    bardziej miękka, ponieważ zimne powietrze wewnątrz piłki waży mniej niż ciepłe,

b)    bardziej twarda, ponieważ powietrze wewnątrz piłki rozszerzy się,

c)    bardziej miękka, ponieważ powietrze wewnątrz piłki przy oziębianiu skurczy się.

d)    bardziej twarda, ponieważ skóra piłki skurczy się pod wpływem zimna.

Uczeń rozwiązujący zadanie wielokrotnego wyboru zakreśla odpowiednią

literę przy odpowiedzi, która wydaje mu się prawdziwa. Żadne z zadań lego rodzaju nic pozostaje w logicznym związku z poprzednimi lub następującymi zadaniami. Tworzy ono zamkniętą całość. Może być więc rozwiązywane w dowolnej kolejności, tj. niezależnie od wyznaczonego mu miejsca w tekście.

7. uwagi na obiektywną ocenę rozwiązania takiego zadania bywa ono stosunkowo często stosowane we współczesnych testach osiągnięć szkolnych. Związane

151