PwTiR127

252 Rozdział 9

go odpowiednika polskiego. Ta kodeksowa regulacja umowy leasingu ma generalnie charakter dyspozytywny, co umożliwia dalszą ewolucję leasingu zgodnie z potrzebami praktyki gospodarczej.

Zgodnie z kodeksową definicją przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Jedną stroną tej umowy jest finansujący, zwany powszechnie leasingodawcą, a drugą stroną jest korzystający, nazywany w praktyce leasingobiorcą. Do postanowień przedmiotowo istotnych tego typu umowy należą:

•    określenie rzeczy, którą finansujący zobowiązuje się nabyć od oznaczonego zbywcy;

•    oznaczenie czasu, na jaki rzecz zostanie wydana korzystającemu w celu używania;

•    określenie rat wynagrodzenia pieniężnego, które korzystający ma zapłacić w wysokości łącznej nie niższej od ceny nabycia rzeczy przez finansującego od zbywcy.

Jest to umowa nazwana, konsensualna, dwustronnie zobowiązująca, wzajemna i odpłatna. Powinna być zawarta w formie pisemnej i to pod rygorem nieważności.

Wydanie rzeczy korzystającemu powinno nastąpić w ustalonym terminie. Finansujący ma przy tym obowiązek wydania wraz z rzeczą odpisu umow y ze zbywcą, co jest istotne, gdyż z chwilą zawarcia umowy ze zbywcą z mocy prawa przechodzą na korzystającego uprawnienia z tytułu wad rzeczy przysługujące finansującemu w stosunku do zbywcy. Korzystający nie może sam odstąpić od umowy ze zbywcą z powodu wad rzeczy, lecz może tylko żądać takiego odstąpienia od finansującego. Ten ostatni nie odpowiada wobec korzystającego za wady rzeczy, chyba że powstały one wskutek okoliczności, za które właśnie finansujący ponosi odpowiedzialność. W tej kwestii postanowienia umowne mniej korzystne dla korzystającego są nieważne z mocy prawa.

Do obowiązków korzystającego należy utrzymywanie rzeczy w należytym stanie, co obejmuje dokonywanie konserwacji i niezbędnych napraw. Musi on ponosić ciężary związane z własnością lub posiadaniem danej rzeczy (np. uiścić podatek). Umowa leasingu może zobowiązywać korzystającego do pokrywania kosztów ubezpieczenia rzeczy od jej utraty w czasie trwania leasingu. Używanie rzeczy wziętej w leasing i pobieranie jej pożytków powinno następować w sposób określony w umowie leasingu, a gdy umownie tego nie określono - w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy. Bez zgody finansującego korzystający nie może dokonywać zmian w rzeczy, chyba że wynikają one z przeznaczenia rzeczy. Podobnie zakazane jest oddanie bez uzgodnienia rzeczy do używania osobie trzeciej. Naruszenie przez korzystającego obowiązków co do utrzymywania rzeczy w należytym stanie, sposobu jej używania i pobierania pożytków oraz niedokonywania bez uzgodnienia zmian i oddania osobie trzeciej do używania danej rzeczy upoważnia finansującego -po uprzednim upomnieniu na piśmie - do wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym. Umowa może jednak przewidywać w takich sytuacjach termin wypowiedzenia.

Szczególnie ważnym obowiązkiem korzystającego jest płacenie rat w terminach umówionych. W razie zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty i nieuisz-czenia zaległości w odpowiednim terminie dodatkowym wyznaczonym na piśmie finansujący może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym. Strony mogą jednak w umowie uzgodnić termin wypowiedzenia. Ewentualne postanowienia umowne w tych kwestiach mniej korzystne dla korzystającego są z mocy prawa nieważne. Należy podkreślić, że we wszystkich wypadkach wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu wskutek okoliczności, za które korzystający ponosi odpowiedzialność, finansujący może żądać natychmiastowego zapłacenia wszystkich niezapłaconych rat przewidzianych umową. Uiszczana wówczas kwota podlega jednak pomniejszeniu o korzyści uzyskane przez finansującego dzięki wcześniejszemu zapłaceniu należności z powodu rozwiązania umowy leasingu. Generalnie kodeksowa regulacja umowy leasingu przewiduje, że do zapłaty rat przed terminem płatności stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży na raty. W kwestiach zaś związanych z dochodzeniem wzajemnych roszczeń przez strony tej umowy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie.

W umowie leasingu może być zamieszczone dodatkowe zastrzeżenie zobowiązujące finansującego do przeniesienia na korzystającego własności rzeczy po upływie oznaczonego w umowie czasu trwania leasingu i spłaceniu wszystkich rat, bez dodatkowego świadczenia. Wtedy finansujący nie jest z reguły zainteresowany w odzyskaniu rzeczy, która straciła już wartość rynkową, a może się jeszcze przydać korzystającemu. Z takim żądaniem przeniesienia własności rzeczy korzystający może wystąpić w terminie miesiąca od zakończenia leasingu, ale strony mogą w umowie uzgodnić inny termin. To ustawowe określenie terminu sprzyja pewności obrotu.

Trzeba też zaznaczyć, że kodeksowa regulacja umowy leasingu znajduje odpowiednie zastosowanie do umowy podobnej, polegającej na zobowiązaniu strony do oddania rzeczy stanowiącej jej własność do używania drugiej stronie albo do używania i pobierania pożytków, z jednoczesnym zobowiązaniem się tej drugiej strony do zapłaty właścicielowi rzeczy wynagrodzenia pieniężnego równego co najmniej wartości tej rzeczy w chwili zawarcia danej umowy, płatnego