P3109081

sprawia, że wybór towarów jest ograniczony. Asortyment głęboki umożliwia bodny wybór różnorodnych towarów w ramach poszczególnych grup, gdyż zawiera 1 wiele odmian, rodzajów, gatunków' i fasonów poszczególnych towarów. Zagadnienie szerokości i głębokości asortymentu w sposób schematyczny przedstawiamy aj rys. 23. na którym litery (A, B, C.~) oznaczają grupy towarowe, a cyfry przy lite. rach - poszczególne gatunki i odmiany w danej grupie towarowej.

8.3.2. Metody obserwacji popytu    I

Zapotrzebowanie na dobra ekonomiczne jest nazywane popytem i może mieć charakter popytu produkcyjnego, jeżeli dotyczy środków i przedmiotów pracy, lub po- I pytu konsumpcyjnego, jeżeli odnosi się do dóbr przeznaczonych do spożycia. Przedmiotem naszego zainteresowania jest popyt konsumpcyjny, nazywany dalej po prostu popytem, który oznacza zapotrzebowanie ludności na towary i usługi znajdu-jące pokrycie w posiadanych przez tę ludność zasobach pieniężnych. Wielkość i struktura popytu zależy od wielu czynników, które mogą być w różny sposób klasyfikowane.

Wśród grup czynników wpływających na popyt można ogólnie wymienić:

•    silę nabywczą ludności;

•    czynniki demograficzne (ludnościowe) i społeczne;

•    czynniki geograficzne i klimatyczne;

•    psychologiczne motywy postępowania konsumentów:

•    zjawisko sezonowości.

Silę naby wczą ludności stanowią zasoby pieniężne, którymi ludność rozporządza i które mogą być przeznaczone na zakup określonej ilości towarów i usług. Realna siła nabywcza zależy od dochodów ludności, na które składają się głównie wynagrodzenia za pracę, świadczenia społeczne, przychody rolników ze sprzedaży produktów rolnych, oraz od poziomu cen nabywanych towarów i usług. Wzrost dochodów przy niezmienionych cenach wpływa na wzrost chłonności rynku, a więc zwiększenie popytu, spadek dochodów oznacza obniżenie popytu. Wzrost cen przy tym samym poziomic dochodów zmniejsza popyt, obniżka cen powoduje nasilenie popytu. Zmiana siły nabywczej wpływa nie tylko na ogólne rozmiary popytu, ale również na jego strukturę. Przykładem może tu być stwierdzenie sformułowane przez Ernesta Engla, zwane prawem Engla. zgodnie i którym w miarę wzrostu dochodów maleje względny udział wydatków na artykuły żywnościowe. Należy zwrócić uwagę. że chodzi tu o względny udział, czyli procentowy stosunek wydatków na artykuły żywnościowe do całego dochodu. Prawidłowość ta nie zachodzi w wypadku bardzo niskiej stopy życiowej społeczeństwa, gdyż wtedy wzrost dochodów wpływa przede wszystkim na zwiększenie wydatków na żywność.

Wśród czynników demograficznych i społecznych wpływających na popyt można wymienić na przykład liczbę ludności, uiukturę ludności według pici i wieku. podział ludności według zawodów i wykształcenia, fazę nawoju rodziny oraz warunki wykorzystania czasu wolnego.

Liczba ludności na danym terenie jest często podstawą do ustalenia wielkości zapotrzebowania na towary, zwłaszcza powszechnego użytku. Podział ludności według płci decyduje o popycie na artykuły używane przez kobiety i typowe dla mężczyzn. co szczególnie wyraźnie widać w wypadku odzieży i obuwia. Wpływ struktury zawodowej, związanej również / poziomem wykształcenia, może się wyrażać w zwiększeniu popytu na towary żywnościowe wysokokaloryczne ze strony osób ciężko pracujących fizycznie lub we wzmożonym popycie na towary żywnościowe o niższej wartości kalorycznej albo artykuły użytku kulturalnego (np. książki, artykuły piśmienne) ze strony ludzi pracujących umysłowo, uczących się albo studiujących. Faza rozwojowa rodziny, określona przez wiek małżonków, czas. jaki upłynął od zawarcia małżeństwa, liczbę i wiek dzieci, ma wpływ na popyt na artykuły związane z urządzeniem gospodarstwa domowego, artykuły dla niemowląt i dzieci w różnym wieku itp. Czas wolny i warunki jego wykorzystania mogą mieć wpływ na popyt na urządzenia rekreacyjne i turystyczne, ubiory sportowe i związane z wypoczynkiem.

Czynniki geograficzne i klimatyczne wpływają między innymi na sposób odżywiania się ludności, rodzaj stosowanej odzieży, używanie charakterystycznych dla określonych regionów artykułów. Na przykład ludność wiejska potrzebuje innego rodzaju obuwia niż mieszkańcy miast, zapotrzebowanie na rowery i motocykle jest większe na terenach wiejskich, ludność zamieszkująca tereny północno-wschodnie lub górskie zaopatruje się na zimę w ubiory dostosowane do panującej tam na ogół niższej temperatury niż w rejonach południowych i zachodnich kraju.

Spośród psychologicznych motywów postępowania konsumentów można wymienić tradycję, zwyczaje, gusty i zamiłowania oraz modę. Wzmożone zakupy przedświąteczne są związane z tradycją, popyt na kwiaty w dniu popularnych imienin. kupowanie prezentów z okazji świąt lub zabawek na dzień dziecka wynikają z przyjętych zwyczajów. Moda może powodować konieczność odpowiedniej zmiany cech towarów, np. wygląd, kolor, konstrukcja, albo może wywoływać potrzebę zakupu nowych towarów przez nabywców, chociaż dotychczas używane nie zostały w pełni zużyte, np. odzież, obuwie, meble, sprzęt gospodarstwa domowego.

Sezonowość popytu na określone towary jest wywoływana przyczynami powtarzającymi się cyklicznie, głównie związanymi z porami roku. Dość wyraźny charakter sezonowy ma popyt na określone rodzaje odzieży i obuwia, zależnie od pory roku. albo wzrost zapotrzebowania na sprzęt turystyczno-wypoczynkowy w okresie przed-urlopowym. Zjawisko sezonowości jest widoczne również na początku roku szkolnego. kiedy wzmaga się sprzedaż zeszytów i przyborów szkolnych.

Pracownicy punktu sprzedaży detalicznej mają najbliższy i osobisty kontakt | nabywcą i dlatego mogą w sposób bezpośredni prowadzić badania popytu na towary będące przedmiotem ich sprzedaży. Te badania bezpośrednie dotyczą głównie towarów, na które popyt nie został zaspokojony, lub odnoszą się do artykułów nowych oraz niewystarczająco znanych na rynku. W tym wypadku personel sklepu powinien ustalić:

•    niedobory poszczególnych towarów lub ich asortymentu, odmian lub wymiarów;

•    zastrzeżeniu nabywców do funkcjonalności towaru, jego żywotności i zgodności z wvmooami mMv