Re exposure of DSC03223

ona pełnym sukcesem Greków, którzy wykazali swoja wyższość przede wwry. słkim w bezpośrednich starciach załóg okrętów.

Rozbicie floty perskiąj nie oznaczało jeszcze pełnego zwycięstwa, armia lądowa Kserksesa pozostała bowiem nietknięta. Działania wojenne wznowiono w roku następnym, ale już bez osobistego udziału króla perskiego, którego w Aąjl zatrzymały rozruchy w Babilonie: dowództwo przejął Mardonioa. Próbował on nakłonić Ateńczyków do uznania zależności od Perąji gwarantując im w zamian autonomię i pomoc w odbudowie miasta. Dyplomatyczne zabiegi Mardoniou skłoniły Spartan, niechętnych wysłaniu swąj armii do Attyki, do zmiany atano-wiska. Obawiali się zapewne, że Ateńcąycy pozostawieni sami sobie przyjmą perską propozycję, a to oznaczałoby utratę ateńskiej floty, bet której nikt na Peloponezie nie mógł się czuć bezpieczny. Po zakończeniu prac nad fortyflkowa-mera Przesmyku Korynckmgo Spartanie ruszyli do Grecji środkową). Na czele armii stał Pauzaniasz ąnwąjący regencję w imieniu małoletniego ayna poległego pod Termopilami Leonidasa.

Do rozstrzygającą} bitwy doszło pod Płatąjami (479 r. p.n.e.)_t na granicy Attyki i Beocji. Dzięki postawie spartańskich hoplitów, którzy przyjęli na siebie główne uderzenie Mardonsosa. bitwa zakończyła się pełnym zwycięstwem Greków.

W tym samym roku Grecy odnieśli jeszcze jedno przekonywające zwycięstwo, pod Mykałe w Azji Mniejszej, gdzie schroniła się flota perska. Była to w zasadzie bitwa lądowa, ponieważ Persowie nie podjęli walki na morzu, co zmusiło Greków do opuszczenia okrętów i zaatakowania przeciwnika na brzegu.

Krótko po tym sukcesie Ateńczycy zaatakowali Sestos, ostatnią polis po europejskiej stronie Heflespantu, okupowaną przez Persów. Na tym epizodzie Herodot zakończył owcją opowieść o zmaganiach Greków z Persami. Odsunięcie perskiego zagrożenia nie i»w»*^«inj»dn«t faktycznego zakończenia wojny i Grecy musieli stoczyć jeszcze ariele bitew, zanim doszło do zawarcia pokoju z Persją. Zmienił się natomiast charakter konfliktu. Inicjatywa strategiczna przeszła w ręce Greków, a przede wszystkim Ateńczyków, którzy przejęli dowództwo nad flotą sprzymierzonych i doprowadzili do powstania przymierza skierowanego przeciwko Perąji.

Zakończenie wojen z peksją. W 468 r. Ateńczyk Kimon, syn Miltiadesa, pokonał Persów w bitwie a ujścia rzeki Eurymedon (w Pamfilu w Azji Mniejszej), niszcząc wiele okrętów nieprzyjaciela. Zwycięstwo to uczyniło go, obok Miltiadesa, Leonidasa i Temistoklesa, jednym z wielkich bohaterów zmagań z Persami Sukces Kimona miał daleko idące konsekwencje polityczne, od tej bowiem chwili Persja musiała się pogodzić z faktyczną niezależnością miast greckich w Azji Mniejszą}. Osiągnięcie to nie zaspokoiło jednak ambicji Ateńczyków, którzy podjęli ryzykowne ataki na należy do Perąji Egipt i Cypr.

W latach 466-464 Ateny zaangażowały się w anty perskie powstanie w Egipcie. Interwencja rozpoczęła ®ę od błyskotliwego zwycięstwa nad walczącą w perskiej służbie flotą fenicką, ale sam koniec egipskiej przygody był dla Greków o wiele mniej szczęśliwy, czego wynikłam były dnie straty floty ateńskiej.

Ostatnim akordem wojen grecko-perskich były zwycięskie dla Ateńczyków, prowadzonych po raz ostatni przez Kimona (zmarł w trakcie tej wyprawy), walki

0    Cypr (480 r.) Sukcesy te umożliwiły zawarcie w 449/448 r. pji.e. pokoju z Persją, który w historiografii określany jest jako pokój Kalliasa (od imienia głównego negocjatora ze strony greckiej). Postanowienia traktatu znamy tylko w ogólnym zuryaio - potwierdzone zostało ateńskie panowanie na Morzu Egejskim i autonomia miast greckich w Azji Mniejszej.

Z wojen perskich Grecja wyszła całkowicie przeobrażona, czego sami Grecy byli w pełni świadomi. Za życia jednego pokolenia zmieniły się wyobrażenia Greków o sobie samych i o otaczającym ich świecie. Nowego znaczenia nabrały takie pojęcia jak .Grek” (tzn. Hellen) i .barbarzyńca”.

Wcześniej .barbarzyńca’ to był człowiek odmiennej mowy (barbaros - ten, co nie mówi po grecku), a określenie to nie miało charakteru wartościującego. Grek tyjący u schyłku VI w. p.n.e. postrzegał świat trójstopniowo; najbliższy był mu oczywiście świat jego własnej wspólnoty, później świat innych poleis, w końcu twist barbarzyńców, o którym jeszcze Herodot pisał z życzliwym zainteresowaniem. Konflikt z Persami zmienił podejście Greków do otaczającego ich świata, s kultura grecka nabrała cech ksenofobicznych. Sukcesy militarne rozbudziły w Grekach, przede wszystkim w Ateńczykach. poczucie wyższości. Świat niegre-cki. nawet jeżeli nie zasługiwał na pogardę - a takie uczucia też nie były Grekom obce - to na pewno nie był w ich oczach wart zainteresowania. Najświetniejszą polis Hellady stały się Ateny, w poprzednim stuleciu państwo jakich wiele, teraz dominujące zarówno militarnie, gospodarczo, jak i kulturalnie nad innymi poleis

1    basenu Morza Egejskiego.

3. Powstanie symmachii ateńskiej i konflikt ze Spartą

SYMMACHIA ATEŃSKA W LATACH 47&-4M. W V w. p.n.e. instrumentem ateńskiej polityki stało się przymierze zawiązane 478 r. p.n.e. między Ateńczykami a tymi wyspiarskimi poleis, które poczuły się zagrożone w momencie, kiedy teatrem wojny z Persją stało się Morze Egęjskie. Na kartach podręczników ten twór polityczny nazywany jest I Związkiem Morskim, Związkiem Delijskim lub Związkiem Ateńskim, ale termin .związek” jest w tym przypadku mylący, sugeruje bowiem, że chodziło o państwo związkowe (federacyjne), jakie w Grecji także istniały, np. Związek Beocki zorganizowany pod przewodnictwem Teb. W źródłach greckich organizacja powołana do życia po odparciu perskiąj inwazji określana jest natomiast jako symmachia, a pojęcie to oznacza sojusz, przymierze.

Symmachia ateńska była nie tylko sojuszem obronnym, historyk Tukidydes napisał, te powodem jej powstania była także: „chęć zniszczenia krąju perskiego i zemsta za to, co wycierpieli’ (tłum. K. Kumaniecki). Ateny pełniły w związku rolę hegemona. Należy w tym miejscu wyjaśnić, że termin „hegemonia" oznaczał dla Greków układ polityczny, w ramach którego jakieś państwo otrzymuje z woli

2S7