Re exposure of DSC03354

«rm, i Minia) w WUU Hadriano »

Tibur

nią Eduów. dawnych sojuszników Rzymu. Kiandinn wprowadził jako nadawanie obywatelstwa rzymskiego Żołnierzom z auziliów. po    ułulby

otrzymywali oni tzw. diplomata militaria, czyli brązowe tabliczki, ttapwriyt odpis cesarskiego dekretu, który nadawał obywatałatwo zwolnionym z armii. Pod koniec panowania dynastii julijsko-klnudyjskiej. za rządów Klaudiusza i Nerona, nąj wyższe stanowiska państwowe w Rzymie <« konsulatem włącznie) osiągnęła jut spora grupa przedstawicieli arystokracji prowincjonalnej pochodzących głównie z najbardziej zromanizowanych części Imperium, Galii Narbońskiej i Hiszpanii Betyki. Dwaj najbardziej wpływowi ludzie w początkowym okresie panowania Nerona są przykładem tego procesu. Prefekt pretorianów, Afraniusz Bur-rus pochodził z Vasio (Vaison la Romaine) w Galii Narbońskiąj, a wychowawca Nerona, konsul w 56 r. Anneusz Seneka - z Kordoby w południową) Hiszpanii.

Nowy etap w polityce społeczną) cesarzy zapoczątkowała dynastia Flawiu-szów. Wyniszczenie znacznej części starej arystokracji w okresie panowania dynastii julijsko-klaudyjskiej umożliwiło Wespaąjanowi dokonani* dość zasadni-czych zmian w składzie społecznym senatu. Sami Flawiuase należeli do arystokracji municypalnej (ojczyzną ich było miasto Resta w krąju Sabinów' i chętnie wprowadzali do senatu ludzi wywodzących się z tych samych kręgów społecznych, przyspieszyli takie awans polityczny arystokracji prowincjonalnej. Wespa-zjan zwrócił szczególną uwagę na rozwój Hiszpanii, wiele miast w trzech prowincjach hiszpańskich otrzymało prawo obywatelskie rzymskie lub latyńskie.

Dynastia Antoninów oparła się w jeszcze większym stopniu na arystokracji prowincjonalnej. Nowością było wprowadzenie do kręgu rządzącego w Rzymie przedstawicieli arystokracji ze zhelienizowanych prowincji wschodnich. Przełomowe pod tym względem okazało się zwłaszcza panowanie cesarza Hadriana, znanego ze swego filhellenizmu. Arystokrację prowincji wschodnich stanowili ludzie niezmiernie bogaci, których wielkie mąjątki opierały się nic tylko na własności ziemskiej, ale także na zyskownych interesach handlowych. Skład społeczny senatu w dobie Antoninów gruntownie aię zmienił, w tym czasie senatorowie rekrutowali się w przybliżeniu w połowie z arystokracji municypalną] italskiej, w połowie zaś z bogatych przedstawicieli prowincji zachodnich i wschodnich. Zgodnie z postanowieniami cesarskimi nowi senatorowie winni byli lokować (później minimum Vi) swych kapitałów w ziemi italskiej. Pozostawali jednak w bliskim związku ze swoją patria, gdzie mieli nadal wielkie mąjątki i występowali często w roli patronów. Ta nowa arystokracja senatorska nie reprezentowała już opozycyjnych tradycji republikańskich i skłonna była poprzeć politykę cesarzy, o Ue zapewnią jej oni pełnię przywilejów społecznych.

3. Rola armii w tyciu politycznym

Pryncypat wyrósł na tradycji dyktatury militarnej, armia pozostała głównym oparciem władzy cesarskiej. Jej siła jednak mogła się okazać niebezpieczna dla samych cesarzy. August starał się rozmieścić wojska w ten sposób, aby w jednej

549