S5001249

186 EPOKA ŻELAZA

Wreszcie Z. Woźniak wyróżnia pewną grupą grobów zawierających obok elementów starszych również formy młodsze, przypadających zatem na czas między obu wyróżnionymi wyżej grupami.

(Obosieczne miecze celtyckie są zwykle dość długie (około 80 era) i tkwią stale w pochwach żelaznych z cienkiej blachy (ryc. Olb) zaopatrzonych poniżej wylotu w podługowatą zawieszką przymocowaną nitami. Dolny koniec pochwy Jest z reguły nieco rozszerzonyTjMiecze te były zawieszane bądź na rapciach skórzanych, z których zachowały sią zwykle tylko dwa lub trzy kółka, rzadziej zaś na łańcuszkach żelaznych (Głownia, grób 1 — ryc. 91 f, g, i Mańczyce, pow. strzeliński). Groty oszczepów są zazwyczaj długie (30—45 cm), najczęściej dość szerokie (7—10 cm) i zaopatrzone cząsto w stożkowate dolne okucie drzewca (ryc. 9la). Tylko rzadkie okazy dochodzą do długości 60 cm dzięki wyjątkowo długiej tu-lei. Tarcze celtyckie były okrągłe, jak można wnioskować z kształtu ich rynienkowatych okuć brzegów (ryc. 91c), i posiadały umba bądź szerokie taśmowate, jakie znamy np. z grobu I w Głowninie (ryc. Olk), bądź w postaci wąskiej sztabki z końcami rozkutymi półkoliście (Soboclsko, pow. wrocławski, gr. 7), bądź wreszcie w kształcie kopulasto wygiętej płytki z prawie kwadratowej blachy. W niektórych wypadkach zewnętrzna strona tarczy była jeszcze wzmocniona długim prętem żelaznym (So-bocisko, groby 7—9 i 24).

Wśród ozdób środkowego okresu lateńskiego liczne są brązowe i żelazne zapinki z odgiętą na zewnątrz nóżką typu duchcowskiego (od miejscowości Duchcov w Czechach, gdzie odkryto w źródle znaczną liczbę takich zapinek), najczęściej z kulką na nóżce (ryc. 921). Obok okazów z gładkim kabląkiem używano zapinek z kabłąkiem karbowanym oraz rzadszych z szerokim kabłąkiem taśmowatym i nóżką ażurową (ryc. 92n). Naszyjniki, z reguły brązowe, mają końce pieczątkowato zgrubiałe. Bransolety i nagolenniki celtyckie są silnie profilowane i bardzo urozmaicone. Z okazów z półkulistymi zgrubieniami na całej powierzchni wytworzyły się okazy otwarte z kulistymi, a następnie półkulistymi wypukłościami (ryc. 92g) rozmieszczonymi nie tuż przy sobie, lecz w pewnych odstępach, a z nich znów podobne ozdoby — dla zmniejszenia ciężaru — z pustymi półkulami, już nie otwarte, lecz zamknięte i złożone z dwóch części połączonych kółeczkami (ryc. 92f). Takie ozdoby znaleziono na nogach szkieletu w grobie II w Głowninie, był to zatem rodzaj nagolenników. U niektórych bransolet ze szczególnie dużymi półkulami pustymi obie połowy połączone są zawiaskami (ryc. 92f), przez co były wygodniejsze do wkładania na rękę i zapinano je na rodzaj zatrzasku. Z drugiej strony z bransolet czy otwartych nagolenników z półkulistymi zgrubieniami powstały okazy otwarte z trzema wysokimi pustymi guzami przedzielonymi mniejszymi zgrubieniami (Marcinkowice, pow. wrocławski). Osobną grupę

OKRES LATEŃSKI

Ryc. 02. Zabytki kultury celtyckie]:

a, g, i, l, n — Mokronos Górny, pow. wrocławski: naczynia gUnlane toczone na kole (a), nagolennik brązowy z półkolistymi zgrubieniami (g), bransoleta brązowa z zawiaskaml (I) 1 zapinki brązowe w czas nota te ós kie (i. n); b — Racibórz odce, naczynie z silną domieszką grafitu; c — Muchobór Wielki, pow. wrocławski, waza toczona na kole; d, e — Bartodzieje, pow. górowski: umbo żelazne (d) i siekierka csterogranlasta z tuleją (e); / — tarniki Wielkie, pow. wrocławski, naramiennik brązowy z pustych półkul; h — Nowe Cerekwią, pow. glubczyckl, ułamek brasolety szklanej; k — Lipowce, ZSRR, złota moneta celtycka; m — Ma-lerzowlce Małe, pow. grodkowskl, wczesnolateóska zapinka brązowa bransolet tworzą okazy zgięte siodłowato, jakie znamy z Głownina, z So-bociska i z Kietrza-Łęgów w pow. głubczyckim. Ostatni okaz zaopatrzony jest na jednym końcu w kolec a na drugim w odpowiadający mu otwór