Nauczyciel może teraz zadecydować, że następnym ćwiczeniem będzie ciągnięcie partnera (fot. 8) i pokazuje dzieciom, jak mają to robić. Jeżeli w zajęciach biorą udział starsze dzieci pomagające młodszym, należy wcześniej im to pokazać w odrębnych zajęciach ruchowych. Jeżeli natomiast nauczyciel pracuje sam, może najpierw pozwolić ciągnąć się po podłodze całej grupie dzieci. Znajdzie się wówczas w centrum ich uwagi.
Dzieci z poważnymi trudnościami w uczeniu się lubią pchać partnera po podłodze, siedząc oparte plecami o jego plecy. Innym łatwym ćwiczeniem z partnerem jest „wiosłowanie” (fot. 23) lub ćwiczenie, w którym jeden z partnerów wygina się w łuk, a drugi przechodzi na czworakach lub czołga pod spodem (fot.
11). Podstawowy schemat lekcji ruchowej z tymi dziećmi polega na przejściu od uświadomienia własnej osoby do uświadomienia sobie obecności i potrzeb partnera. Praca z partnerem może rozwinąć się dalej, w efekcie czego zacznie ze sobą pracować troje lub czworo dzieci, a nawet cała grupa.
Jeżeli różnica wieku między dziećmi nie będzie większa niż dwa lata, można połączyć dwie klasy. Wtedy lekcję prowadzą dwaj nauczyciele, być może z pomocnikami. Dzieciom podoba się taka sytuacja i chętnie pracują z nowymi osobami. Żeby podtrzymać dobry kontakt z dziećmi, nauczyciel może z każdym z nich zrobić w czasie zajęć przewrót przez ramię. Lekcje mogą się kończyć doświadczaniem relacji opiekuńczych, w których jedno dziecko kołysze drugie (fot. 2).
Raz w tygodniu w zajęciach mogą uczestniczyć dzieci ze szkoły podstawowej
lub średniej, każde z nich zajmuje się jednym dzieckiem upośledzonym. Zajęcia nogą być poświęcone wówczas w całości zabawie relacyjnej (fot. 36 i 37 oraz str. 14-48).
Najlepiej byłoby, gdyby dzieci z poważnymi trudnościami w uczeniu się codziennie miały jakieś zajęcia fizyczne. Mogłoby to być pływanie, ćwiczenia na dużych przyrządach gimnastycznych, ćwiczenia z mniejszymi przyrządami, ruch rozwijający, jazda konna, zajęcia na wolnym powietrzu lub na przykład taniec i drama. Może się okazać na początku, że niektórym nauczycielom z trudem przychodzi przedłużenie zajęć ruchowych do pół godziny. Mogą wówczas zacząć od ćwiczeń stymulujących świadomość i opanowanie ciała, a następnie kontynuować pracę, przechodząc do ćwiczeń na lub z przyrządami albo nawet poświęcając jakąś lekcję dramie.
Z początku dzieciom z poważnymi trudnościami w uczeniu trudno jest skoncentrować się na własnym ciele, gdyż przywykły do zajęć, w których wykorzystuje się jedynie przyrządy. Czas, w którym są zdolne do skupienia uwagi, jest krótki, a ich zainteresowanie trudne do utrzymania. Nauczyciel czasem jest zupełnie bezradny. Jeżeli jednak jest pełen zapału i jeżeli jest przekonany o wartości swych działań, stopniowo nauczy dzieci nawiązywać kontakt z własnym ciałem i z innymi osobami, a ich koncentracja poprawi się.
Umiejętność panowania nad własnym ciałem i nawiązywania kontaktów
89