36 (299)

3.

4.

ćwiczenia może być przy tym następująca:

a)    szukanie równych pasków papieru, sznurków, listewek,

b)    szukanie dwóch jednakowej wysokości żołnierzy, półek, kredek,

c)    szukanie koła (trójkąta, prostokąta) dużego i małego,

d)    szukanie długiego i krótkiego paska papieru (pociągu),

e)    szukanie przedmiotów długich i szerokich oraz wąskich i krótkich,

0    szukanie większych i mniejszych jabłek, samochodów,

g)    dorysowywanie drugiego przedmiotu do danego, np. wyższego lub węższego, grubszego lub cieńszego, dłuższego lub krótszego i wprowadzanie strzałek od wielkości mniejszych do większych,

h)    rysowanie dwóch przedmiótów: wyższego i niższego, szerszego

1    węższego, większego i mniejszego, grubszego i cieńszego, dłuższego i krótszego,

i)    określanie słowne z wyobraźni cech wielkościowych dwóch przedmiotów, np. Co jest grubsze: beczka czy butelka, igła czy ołówek?

Co jest szersze: rzeka czy strumyk, korytarz czy ulica?

Co jest dłuższe: pociąg czy wagon, ołówek czy gumka?

Co jest wyższe: blok czy dom, dźwig czy samochód?

Co jest większe: samolot czy szybowiec, mysz czy słoń?

Dalsze ćwiczenia powinny obejmować jednocześnie 3 przedmioty, coraz dłuższe lub coraz krótsze itp., i w końcu 3 równe, aby dzieci zaczęły zauważać przechodniość pewnych relacji np. tej samej długości. Ciekawym typem ćwiczenia jest porównywanie długości kredek. Kredki mogą dzieci ułożyć od najkrótszej do najdłuższej i potem odwrotnie, a na końcu ułożyć w dowolnej kolejności. Określenie długości kolejnej kredki w stosunku do poprzedniej (np. kredka żółta jest dłuższa od niebieskiej albo kredka żółta jest dłuższa od niebieskiej, ale krótsza od czerwonej) i sąsiednich to bardzo ciekawe ćwiczenia rozszerzające pojęcie zmiany następstwa wielkości. Szukanie w poprzednich ułożeniach i w ostatnim kredek najdłuższych i najkrótszych zmusi dzieci do syntezy złożonej, w której dzieci ocenią wielkość poprzez przyrównanie wielkości interesujących do pozostałych i wyciągną słuszny wniosek. Syntezą złożoną równej i różnej długości trzech kredek będzie powolne rozumienie relacji przechodniości, mianowicie: jeżeli pierwsza kredka jest tak długa jak druga, a druga tak długa jak trzecia, to pierwsza jest tej samej długości co trzecia. Podobnie, jeżeli pierwsza kredka jest krótsza od drugiej, a druga krótsza od trzeciej, to pierwsza jest krótsza od trzeciej.

5. Ćwiczenia tc powinny stopniowo przechodzić do porównywania i kla-syłłkowaniy przedmiotów na podstawie wyodrębnionej cechy, np. ten sam kolor klocków przy kolorowych liczbach daje równej wysokości plotek.

<>. Ćwiczenia w wyodrębnianiu i opisywaniu cech wielkościowych mają m. in. przygotować uczniów do mierzenia i porównywania wielkości, głównie długości odcinków, a także wstępnego rozumienia relacji przechodniości (Program, s. 54).

7.    W realizacji treści tego działu* warto wykorzystać różnorodne środki dydaktyczne. Można tu wymienić: klocki Dienesa, klocki logiczne, kolorowe liczby, różne naczynia i pojemniki, wagę, sprzęty i przybory w klasie, boisko, otoczenie szkoły itd.

8.    Treści działu Cechy wielkościowe warto łączyć często z ćwiczeniami ruchowymi w przerwach śródlekcyjnych, z odpowiednimi zagadnieniami na lekcjach środowiska społeczno-przyrodniczego, plastyki, techniki i kultury fizycznej w ciągu pierwszych miesięcy pobytu dziecka w szkole, a także okazjonalnie w ciągu całego roku szkolnego.

2.2.2.    Propozycja rozkładu materiału

1.    Rozpoznawanie cech przedmiotów i porównywanie ich pod względem określonej cechy.

2.    Porównywanie i klasyfikowanie przedmiotów na podstawie wyróżnionej cechy.

2. Porządkowanie przedmiotów według występujących między nimi różnic w wybranej wielkości.

4. Sprawdzian.

2.2.3.    Przykłady lekcji

Lekcja 1

Temat: Rozpoznawanie cech przedmiotów i porównywanie icti pod względem określonej cechy

Cele lekcji: a) .stopniowe wdrażanie do wyodrębniania cech przedmiotów, nazywanie ich oraz wykrywanie podobieństw i różnić, b) kształtowanie spostrzegawczości i dokładności u^- pracy.

Metody: pokazu i działania praktycznego

69