S5006928 (2)

nie miały charakteru ilościowego, a jedynie jakościowy, co umożliwiło stwierdzenie zróżnicowania rozmieszczenia tych dwóch metali.

Przedstawione wyżej, wstępne wyniki badań są bardzo obiecujące i przemawiają za hipotezą, że omawiana płytka mogła pełnić rolę formy odlewniczej. Trzeba jednak zachować ostrożność, ponieważ wiążące wnioski oparte na analizie chemicznej wymagają więcej danych — dlatego traktujemy jako wstępne. Śladowe ilości ołowiu i cyny są często obecne w celtyckich foremkach menniczych, przy czym występowanie ołowiu wiązane jest z zanieczyszczeniami srebra, cyny zaś — z dodatkami stopowymi brązu⁶³. Za powiązaniem zabytku z metalurgią przemawia również fakt jego wtórnego przepalenia, choć nie jest ono tak silne, jak to często ma miejsce w przypadku foremek, których związek z celtycką produkcją menniczą nie budzi wątpliwości. W tej sytuacji kwestia interpretacji funkcji i datowanie glinianej płytki z Jankowa pozostaje sprawą otwartą. W każdym razie wiązanie jej z odlewnictwem — choć być może z innym niż produkcja celtyckich krążków menniczych — jest bardziej prawdopodobne niż jej interpretacja jako przedmiotu o charakterze symbolicznym.

Mimo, że nie udało się powiązać foremki glinianej z produkcją krążków menniczych, funkcjonowanie mennicy na terenie stan. 1 w Jankowie Drugim jest bardzo prawdopodobne. Jest to bodaj pierwszy tego rodzaju przypadek w Europie Środkowej stwierdzony poza terenami zwartego osadnictwa ludności celtyckiej. W mennicy tej wybijano ósme części statera według systemu bojskiego, choć nie można wykluczyć możliwości emisji także wyższych nominałów. Wielość stempli użytych do ich wybicia oraz zróżnicowanie wag i zawartości złota wskazują, że nie była to produkcja jednorazowa lecz proces rozłożony w czasie. Jego ramy chronologiczne trudno wyznaczyć precyzyjnie. Początek działalności warsztatu korelować należy z mennictwem funkcjonującym na oppidum w Bratysławie (okres D), które w przeszłości było różnie datowane przez poszczególnych badaczy problemu⁶⁴. Obecnie przyjmuje się powszechnie, że jego ramy chronologiczne wyznacza z jednej strony tetradrachma z napisem BIATEC oraz wyobrażeniem głów Honos i Virtus przejętych z denara republikańskiego z 70 r. przed Chr., z drugiej zaś didrachma z tą samą inskrypcją naśladująca denar z r. 45 przed Chr., a ostatnie emisje odnoszone są do schyłku lat czterdziestych⁵⁵. Definitywnie kończy się ono, a wraz z nim ponaddwustuletnia historia mennictwa bojskiego na terenach leżących na południe od Karpat i Sudetów, w następstwie klęski Bojów w wojnie z Dakami w latach 41-40 przed Chr.⁶⁶ Nie oznacza to jednak z pewnością końca działalności mennicy bojskiej w okolicach Kalisza. Uwzględniając niską wagę i skład stopu monet z opracowywanego zbioru sądzić należy, że większość z nich powstała już po upadku oppidum w Bratysławie. Załamanie się tamtego ośrodka spowodować musiało ustanie napływu monet złotych i srebrnych stanowiących najpewniej główne źródło surowca dla lokalnego warsztatu menniczego. Wygląda na to, że jednocześnie mogło się to stać przy-

⁶³    Ch. R a u b, Metallreste in den Tupfelplatten ans Manching, [w:] G. Lehrberger, J. Fridrich et alii (red.), o.c., s. 108-109.

⁶⁴    Por. K o 1 n i k o v a, Miinzfunde — tam dalsza literatura.

⁶⁵    E. K o 1 n i k o v a, Keltskć mincovnfctvo na Slovensku — vrchol peńazno-historickiho vyvoja pred złomom letopoitu, [w:] Łudia, peniaze, banky. Zbormk z konferencie, Bratislaw 2003, s. 38-39.

⁶⁶    O.-H. Urban, Keltische Hóhensiedlungen an der mittleren Donau vom Linzer Becken bis zur Porta Hungarica 1. Der Freinberg, Linz 1994, s. 21 — tam dalsza literatura.

czyną inte w celu uzi przyczyny na okres 1 Trudi Przeszkol wiedzy na importów zarówno okresie v dewaluac ile czasu 78% złoi Porówna dewaluai z dostęp w czasie terenie I Mer foremek określan np. wspc Pełczysk zywały,; jącego 2 grupy ty 49% sre! maiopol znalezisl jest statc w przybl nie prze: starsza r przedrzy

⁶⁷    K. sischen B

⁶⁸    M. WNXLV M. Rud

w Z. Carpathic ⁷⁶ Poi mennictwt czyskach, archeologi ⁷'P. ] woj. Kraki

120