ScannedImage 44

swoich aspiracji, stopniową i pełną trudności realizację wielkiego dzieła, które czekało na niego — znamy zaledwie z kilku rzetelnych przekazów.

Pierwszych zapisek o jego życiu dokonał Ibn Ishaą, który zmarł w Bagdadzie około 150 r. hidżry (767), a jego biografia Proroka przechowała się tylko w późniejszej wersji zrewidowanej przez Ibn Hiśama, który zmarł w Egipcie około r. 218 (833). O życiu Proroka i o wczesnym okresie powstającego islamu nie mamy innych źródeł, poza arabskimi. Pierwszym bizantyjskim kronikarzem na początku IX w., który zapisał pewne fakty o „władzy Saracenów i pseudo-proroku¹, był Teofanes³. Pierwsze wzmianki o Muahmmadzie w języku syryjskim pojawiają się w dziele z VII w.⁴.

Muhammad mając 25 lat ożenił się z bogatą i zacną wdową Hadlgą, starszą od niego o lat 15. Od czaBÓw małżeństwa Muhammad staje na progu historii. Hadlga pochodziła ze szczepu Qurajszytów, była wdową po zamożnym kupcu; prowadziła sama interesy handlowe, do których przyjęła młodego Muhammada. Dopóki żyła ta kobieta o szlachetnym charakterze i silnej osobowości, Muhammad nie pojął innej żony.

Dobrobyt, który stał się teraz udziałem Muhammada, dał mu wiele wolnego czasu i umożliwił zajmowanie się sprawami zgodnie z własnymi upodobaniami.

W Koranie znajduje się o tym wyraźna wzmianka. Widziano go często w odosobnieniu, rozmyślającego w małej jaskini (gar) na górze Hira’ poza Mekką. Było to w czasie jednego z okresów jego rozterki spowodowanej wątpliwościami i tęsknotą za prawdą, którą Muhammad usłyszał w Gar Hira’^s, gdzie tajemny głos ^{2 3} rozkazał mu: „Powtórz w imię Pana twego, który stworzył³'⁷, itd. To było jego pierwsze objawienie. Prorok przyjął swe powołanie, a noc tego dnia została nazwana później „Nocą Siły¹ (lajlat al-qadr) ⁸ i ustalono, że była ona pod koniec miesiąca ramadan (610). Kiedy po krótkiej przerwie (fatra) od powołania go do misji proroka nastąpiło drugie objawienie, Muhammad pod wpływem wielkiego wzruszenia uciekł w popłochu do domu i prosił swą żonę, aby nakryła go czymkolwiek. Wtedy „padły¹ takie oto słowa: „O ty, owinięty w płaszcz! Powstań i ostrzegaj “⁹. Głos ten zmieniał się i czasami dochodził podobny do „echa dzwonów¹ (salsalał al-garas) ¹⁰, lecz potem w surach medyneńskich został zidentyfikowany jako głos Gibrila (Gabriela).

W swym powołaniu i posłannictwie arabski Muhammad był tak prawdziwie proroczy, jak każdy z hebrajskich proroków ze Starego Testamentu. Bóg jest jeden. On jest wszechmocny i jest stwórcą wszechświata. Jest dzień sądu. Wspaniałe nagrody w raju oczekują na tych, którzy spełniają przykazania Boga, |

i straszliwa kara w piekle dla tych, którzy je lekceważą. Takie były zasady jego wczesnego posłannictwa.

K onsekrowany i rozpalony nowym zadaniem, do którego czuł się powołany aby działać jako zwiastun (rasul) Allacha, Muhammad poszedł teraz między swój własny lud i nauczał go wygłaszając kazania i oznajmiając mu nowe posłannictwo. Wyśmiewano się z niego pogardliwie. A jako Prorok (naiir) wyjaśniał (Koran 67,26; 51,50, 51) i ostrzegał, starając się pozyskać dla swojej sprawy za pomocą żywych i wstrząsających opisów o przyjemnościach raju i zgrozie piekła, a nawet grożąc swym słuchaczom bliską zagładą. Krótkie, szorstkie, wymowne i podniosłe były jego wczesne objawienia, znane jako sury mekkańskie.

Sławiąc swego Pana, upominając swój lud, posłaniec i prorok (nabi) Allacha, Muhammad pozyskał początkowo niewielu wyznawców. Hadiga, jego żona, jiyła pierwszą z nielicznych, która ustosunkowała się przychylnie do tego wezwania pod wpływem swego kuzyna Hanifa Waraąa ibn Nawfala ^u. Kuzyn Muhammada 'Ali, a także jego krewny Abu Bakr poszli za nim. Jednakże Abu Sufjan, który reprezentował Omajjadów, arystokratyczną i wpływową gałąź szczepu Qurajś, opierał się nieustępliwie. To, co wydawało się herezją, było tylko sprzeczne z interesami ekonomicznymi Qurajszytów, będących opiekunami al-Ka'by, panteonu licznych bóstw i centrum panarabskiego pielgrzymstwa.

Nowi członkowie zaczęli napływać w szeregi wyznawców głównie spośród niewolników i niższych klas. Kpiny i sarkazm Btosowane do tej pory bezlitośnie przez Qurajszytów, nie mogły być dłużej skuteczną bronią. Czynne prześladowania stały się rzeczą konieczną. Nowe prześladowania spowodowały emigrację 11 rodzin z Mekki do Abisynii, a w r. 615 podążyły za nimi dalsze 83 rodziny, wśród których wyróżniła się rodzina 'Uimana ibn 'Affana.

Emigranci znaleźli schronienie w kraju chrześcijańskiego Negusa, który nieugięcie odmawiał wydania ich w ręce prześladowców^ia. Nie złamany w czasie tych czarnych dni prześladowaniem i chwilową stratą tak wielu wyznawców, Muhammad nieustraszenie wygłaszał nadal kazania. Objawienia nie ustały aż do „zejścia¹⁴ (zgonu). On, który dziwił się żydom i chrześcijanom mającym „Pismo Święte¹⁴, postanowił, że i jego naród także powinien mieć świętą księgę.

Niebawem 'Umar ibn ał-Hattab, przeznaczony do odegrania głównej roli przy zakładaniu państwa muzułmańskiego, został pozyskany dla służby Allacha. Prawie trzy lata przed hidżrą zmarła wierna Hadiga, a nieco później zmarł Abu Talib, który, chociaż nigdy nie wyznawał islamu, to jednak do końca bronił swego bratanka i podopiecznego. Przed hidżrą odbyła się także dramatyczna nocna podróż (isra') ¹³, podczas której Prorok został w cudowny sposób przeniesiony z ał-Ka'by do Jerozolimy, aby stamtąd wznieść się (mi’rag) do siódmego nieba. Jerozolima, dotąd święte miasto żydów i chrześcijan, służąc za ziemską ^{4 5}

7*

1

“ Al-Bubari, 1.1, b. 2, wiersz 2; Patrz Tor Andrae, Mohammed: sein Leben and sein Glaube, Ą

Gottingen 1932, 8. 39 nn.    t

98

2

*    Chronographia,    s.    333.    |

*    A. Mingana, Sources syriagues, t. I, Bar-Penlcaye, Leipzig 1908, 8. 146 (tekst), g. 176

(tłum.).    rt,

*    Patrz Ibrahim Rifat, Mir’at al-Ęaramajn, Cairo 1925, t. I, w. 56-60.

*    Al-Bufcari, §ahih, t. I, Bulaą 1296, s. 3.

*    Koran 96,1-5.

*    Koran 97,1.    |

3

   Koran 74,1.    . '    ,'■?

4

^u Zob. Ibn Hisam, 8. 121, 143.

5

Tamże, b. 217-220; patrz Ibn Sa‘d, t. I, b. 136-139.

“ Koran 17,1; al-Buhari, t. IV, e. 166, 230; al-Ba£awi, Hasabih as-Sunna, t. II, Cairo 1318, s. 169-172; al-gatlb, MiSkał al-Maędbih, t. II, St. Petersburg 1898-1899, s. 124-129.

99