SDC12033

18

Wch

Założenia koncepgi kształcenia zdoln

nie Aktywnych Szkół Zawodowych, daje nadzieję na odradza ^ wszechstronnie kształcących i wychowujących szkół podstaw ^

Tb właśnie miedzy innymi pod wpływem powyższych stówa nia. trwająca ponad czterdzieści lat edukacja adaptacyjna    ^

lUj

i • \

wanych przez nauczycieli klasach autorskich, jak również w innowa^M szkołach publicznych, w szkołach społecznych i prywatnych, w efefc-% ciężkości, z oczekiwanej reformy centralnej, zaczął powoli przesuwać ^

zainteresowania i zdolności zaczęły zajmować poczesne miejsce w

młode pokolenia do zastanej rzeczywistości społeczno-kulturo^¹⁰⁵^^ i gospodarczej, zaczęła ustępować miejsca edukacji kreatywnej udział nauczycieli, a także uczniów, rodziców oraz lokalnych śród cyjnych w dokonywaniu zmian w konkretnej rzeczywistości szkoi°'^^ę*S Wszystko to zaczęło rzutować na nowe ujmowanie celów kształ" *< wyłącznie wiedza, ale osobowość wychowanka, jego świat wartości

Się,

W

reformy oddolne, podejmowane przez zespoły pedagogów, a dyktow^ częściej sprzeciwem wobec dotychczasowego, jednolitego modelu szfok. i scentralizowanego sposobu zarządzania oświatą.    ^ h

Warto w tym miejscu podkreślić, że w krajach wysoko cywilizacją winiętych, reformy oddolne uznaje się za działalność ciągłą, jako reformy .toczące się" (rolling reforms), a przy tym najbardziej wartościowe. Teg₀ jJ^e permanentne reformy wewnętrzne realizują bowiem najlepsze szkoły _a. istota polega — przy pielęgnowaniu dorobku i tradycji — na stałym ra

waniu na rozwijające się potrzeby społeczne i naukowe, jak i na wzrastają^ oczekiwania uczniów i rodziców. Nie ma bowiem na świecie — i być nie nu^ szkół o tak uniwersalnych założeniach, że nie musiałyby one podlegać cią głemu doskonaleniu, dostosowywaniu do zmiennych warunków otoczenia, do wzbogacającej się wiedzy o otaczającym świecie i rozwijających się osobowo-ściach wychowanków. Wielcy pedagodzy (np. Jan Amos Komeński, 1592-1670 czy John Dewęy, 1859-1952) byli wprawdzie twórcami szkół, z których po dzień dzisiejszy czerpiemy inspiracje do .oddolnych” działań reformatorskich, ale same szkoły, jako instytucje zaprojektowane przez określonych twórców, zawieszały z czasem swoją działalność.

Współcześnie również pojawiają się znakomite idee pobudzające do twórczości edukacyjnej. Przykładem może być sformułowana przez francuskiego polityka, publicystę i uczonego Edgara Faurea (1975) zasada: .Uczyć się, aby być”, jako propozycja na oczekiwania współczesnego człowieka: być wolnym, uczyć się, współtworzyć otaczającą rzeczywistość.

Czymniki determinujące działalność (nnowa^jną szkół    \ 9

A zatem, w krajach wysoko rozwiniętych, główne zadania edukacyjnych instytucji centralnych — obok wytyczania ogólnego kierunku rozwoju - pole gają na stymulowaniu i wspieraniu inicjatyw zachodzących na szczeblu okręgu, gminy, szkoły, a nawet pojedynczej klasy. I w ten oto sposób toruje tam sobie drogę zasada autonomicznej edukacji — wyznaczanej przez wartości wyisze. przez prawa człowieka i jego podmiotowy rozwój, a realizowana w twórczych procesach oddolnych zmian i udoskonaleń, w celu zaspakajania społecznych oczekiwań i potrzeb na miarę teraźniejszości i przyszłości.

1. Czynniki determinujące działalność innowacyjną szkót

Stałe doskonalenie procesów nauczania i wychowania odbywa się, jak wykazuje literatura podmiotu, najefektywniej poprzez projektowanie, wdrażanie i upowszechnianie innowacji pedagogicznych, czyli otwartych ofert adresowych do najbardziej twórczych i niezależnych nauczycieli. Niestety, największym niedostatkiem dotychczasowej działalności innowacyjnej w naszych szkołach jest powszechny brak ciągłości wdrożeń. Wiele zaistniałych inicjatyw, konkretnych działań, sprawdzonych, pożytecznych zmian i ulepszeń, które udało się wprowadzić „klinowo” do praktyki poszczególnych klas i szkół — również w okresie scentralizowanego zarządzania oświatą — nie wpłynęło decydująco na polepszenie procesów nauczania i wychowania tylko dlatego, że zabrakło nam wytrwałości w powszechnych działaniach wdrożeniowych, wystarcza przykładowo wymienić tak udane innowacje, jak: nauczanie problemowe, intensyfikujące procesy myślowe dzieci i młodzieży; nauczanie oparte na współpracy grupowej; nauczanie zróżnicowane, uwzględniające możliwości poznawcze poszczególnych uczniów; nauczanie wielostronne, polegające m.in. na przemiennym stosowaniu metod: podających, problemowych, poszukujących i praktycznych; nauczanie uwzględniające integrację i korelację przekazywanej uczniom wiedzy i inne.

Uwagi powyższe dotyczą również innowacji wychowawczych takich, jak: intensyfikowanie działalności samorządowej dzieci i młodzieży, działalności artystycznej i sportowej; włączanie uczniów w proces kształcenia; podejmowania działań społeczno-użytecznych na rzecz szkoły i najbliższego środowiska lokalnego itp.