16231 SDC12039

Założenia koncepę/i kształcenia zdolnych

A zatem, nie mając —jak dotąd — miarodajnych narzędzi pomiaru ani zdol-Mności ogólnych. ani uzdolnień kierunkowych, w praktycznych działaniach szkół ^^eksponujemy te cechy osobowe uczniów, które wskazują na ich nieprzeciętne |możliwości poznawcze i których celowe stymulowanie w procesie dydaktyczno-^B-wychowawczym powoduje krystalizowanie się i wzrost.

Na podstawie literatury przedmiotu, własnej praktyki pedagogicznej oraz ^Bwyników współpracy nauczycieli stowarzyszonych szkół, spróbujemy przedsta-cechy charakteryzujące uczniów zdolnych, ujmując je w aspekcie intelektu,

< umiejętności i charakteru. Pragniemy przy tym podkreślić, że nie wszystkie wymienionych cech występują równocześnie i z takim samym nasileniem _JfL/ jednostek ponadprzeciętnie zdolnych.

A. Pod względem intelektu uczniowie zdolni odznaczają się:

Bf^r— łatwością rozumienia złożonych i trudnych treści;

IB— logicznością myślenia;

W — dużym zakresem uwagi; w .. •:— zdolnością obserwacji;

— trafnością formułowanych uwag, sugestii i sądów;

-— dobrą pamięcią; m— szybkim tempem pracy.

Na lekcjach uczniowie zdolni stawiają zarówno nauczycielom, jak i kolegom fłiele pytań; mają bogaty zasób słów; łatwo przyswajają symbolikę naukową ■ i właściwie nią operują. Wypracowania ich charakteryzują się oryginalnym mięciem tematu; chętnie sięgają po zadania klas starszych; samodzielnie uczą ^ języków obcych. Mają dobrą orientację w zagadnieniach współczesnego ■fw/ata,- lubią prowadzić rozmowy na tematy społeczno-etyczne i naukowe; B||posiadają dużą wiedzę pozaprogramową.

B. Pod względem umiejętności uczniowie zdolni przejawiają:

~W~ samodzielność w uczeniu się;

W— ponadprzeciętną zdolność w dostrzeganiu, formułowaniu i rozwiązywaniu problemów;

|— umiejętność stosowania różnych metod w rozwiązywaniu zadań i proble-mów;

zdolność do osiągania rozwiązań jasnych, prostych i ekonomicznych; u łatwość skupiania się (przez dłuższy czas) na danym problemie; inicjatywę, oryginalność i skuteczność w uczeniu się; łatwość i jasność w przekazywaniu wiedzy osobom drugim; umiejętność organizowania koleżeńskich zespołów samokształceniowych;

Poznawanie uczniów zdolnych w aspekcie kierowania ich rozwojem    31

—    selektywność 1 trafność w doborze książek, czasopism, programów radiowych i telewizyjnych.

C.    Pod względem charakteru uczniowie zdolni odznaczają się*.

—    poczuciem obowiązku i pracowitością, silną motywacją, zapałem do nauki, wewnętrznym zdyscyplinowaniem, wytrwałością intelektualną;

—    rezygnacją z przyjemności na rzecz obowiązku;

—    silnym dążeniem do osiągnięcia postawionego celu;

—    dużą ambicją i uporem;

—    zgodą na działania, które nie przynoszą — od razu — wyników (nagrody);

—    małą skłonnością do chwalenia się i przeceniania swojej wiedzy;

—    silną wrażliwością emocjonalną;

—    twórczą postawą w kierowaniu własnym rozwojem intelektualnym i moralnym;

—    samoakceptacją i poczuciem własnej wartości.

Uczniowie zdolni, często izolowani przez zespoły klasowe, wyśmiewani przez kolegów, niedostrzegani przez nauczycieli, samotnie realizują stawiane przed sobą cele poznawcze i dopiero pod koniec szkoły średniej lub na studiach ujawniają się ich nieprzeciętne możliwości i osiągnięcia.

Zdolności twórcze uczniów przejawiają się w:

—    ogarnianiu wielu idei równocześnie;

—    w twórczej, krytycznej dyskusji;

—    w zdolności do produkowania — w stopniu wyższym od przeciętnego — wytworów nowych i oryginalnych;

—    w wysublimowanej świadomości problemów życia społecznego i duchowego;

—    w większych — niż przeciętne — kontaktach z życiem nieświadomym, ze światem imaginacji, fantazji i zadumy.

D.    Pod względem cech negatywnych, możemy u uczniów zdolnych zaobserwować:

—    brak emocjonalnego zrównoważenia;

—    wysoki stopień znerwicowania;

—    duże trudności z przystosowaniem społecznym;

—    samotność, skrytość;

—    brak nawyków towarzyskich;

—    pełna rezerwy postawa względem otoczenia;

—    przyjmowanie roli obserwatora a nie uczestnika zdarzeń;

—    skrajna tolerancyjność w ocenie nagannych zachowań;